440 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Hikmet Sami TÜRK
439
seçimler, çok adlı çoğunluk sistemine göre tek turda basit çoğunlukla
gerçekleşmektedir. Muhtar ile ihtiyar meclisi veya heyeti üyelerinin
aynı oy pusulasıyla seçilmesini öngören bu düzenleme, liste usulü ço-
ğunluk sisteminin yeni bir uygulamasıdır.
B – Nispî Temsil Sistemleri
1. Milletvekili Seçimleri
Yukarıda görüldüğü gibi, 1961 Anayasası döneminde nispî tem-
sil sistemi, çevre barajlı
d’Hondt
, millî bakiye (ulusal artık) ve barajsız
d’Hondt
türleriyle uygulandıktan sonra; −o dönemin siyasî istikrarsız-
lıklarına bir tepki olarak− 1982 Anayasası döneminde önce daraltılmış
seçim çevrelerinde % 10 ülke barajı ile birlikte çevre barajlı
d’Hondt
olarak; sonra Milletvekili Seçimi Kanunu’nda 23.11.1995 tarih ve 4138
sayılı Kanun’la yapılan ve bugün de yürürlükte olan düzenlemeye
göre; çıkaracağı milletvekili sayısı 18’e kadar olan iller bir seçim çevre-
si sayılmak, 19’dan 35’e kadar olan iller iki, 26 ve daha çok olan iller üç
seçim çevresine bölünmek suretiyle belirlenen seçim çevrelerinde (m.
4) ve Anayasa Mahkemesi’nin 18.11.1995 tarih ve E. 1995/54, K. 1995/59
Kararı’yla çevre barajının iptalinden sonra % 10 ülke barajlı
d’Hondt
olarak uygulanmaya devam etmektedir (m. 33-34).
Yerel
Yönetimler
Seçimleri
Seçim çevresi, yapılan seçime göre ilçe, belde veya il sınırları ola-
bilir. 2972 sayılı Kanun’a göre; il genel meclisi üyeleri seçiminde her
ilçe, belediye meclisi üyeleri seçiminde her belde, seçim çevresidir (m.
3, 32/I). Büyükşehir Belediyesi Kanunu’na göre, “Büyükşehir belediye-
lerinin sınırları, il mülkî sınırlarıdır. İlçe belediyelerinin sınırları, bu
ilçelerin mülkî sınırlarıdır.” (12.11.2012 tarih ve 6360 sayılı Kanun’la
değişik m. 5
a) İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi Seçimleri
1961 Anayasası döneminde il genel meclisi ve belediye meclisi se-
çimlerinde
d’Hondt
usulü nispî temsil sistemi herhangi bir baraj ol-
maksızın uygulanmıştır
43
.
43
13 Mart 1329 tarihli İdare-i Umumiye-i Vilâyet Kanunu’na 19.7.1963 tarih ve 306