57 / 453
Torba Yasalar ve Yasama Sürecindeki İçtüzük İhlallerinin Şekil Denetimi Sorunu
56
1. Giriş:
Her geçen gün daha sık duymaya başladığımız bir deyim, Türk
siyaset ve hukuk dünyasını dalgalandırmakta: “Torba Yasa.” Hukuk
literatüründe gerçek bir yasa türüne karşılık gelmeyen bu isim tam-
laması, “yasama kurnazlığı” suçlamalarıyla tepki topluyor. Öyle ki,
TBMM Başkanı bile, bu yasa türünden ne denli rahatsızlık duyduğu-
nu, gazetelere
“Torba yasa, hukuk kalitesi açısından ciddi sıkıntılar çıkarı-
yor”
diyerek açıkladı. Hükümet sözcülerinden biri ise
“Yasama literatü-
ründen bu deyimi uzaklaştıracağız”
dedi.
(
1
)
“Torba” sözcüğünün Türkçedeki sözlük anlamı, “içinde genellikle
aynı cinsten şeylerin saklandığı; iplik, kıl gibi malzemeden dokunmuş
küçük çuval” demektir. “torba yasa” için de bu tanıma uygun olarak;
“birçok farklı yasanın çok sayıda maddesinde yapılan değişikliklerin
içine atıldığı yasa çuvalı” denilebilir.
Torba yasalar, genellikle “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun” gibi belirsiz bir başlık taşımaktadır; bazen de içeri-
ğindeki onlarca kanundan sadece birinin adı başlıkta görünmektedir.
Torba yasalar etrafındaki hukuk tekniği eleştirileri; içeriklerinin
ilk bakışta ve kolayca anlaşılamaması, meclis komisyonlarında ve
genel kurulda yapılan İçtüzüğe aykırı eklemelerle metinlerinin her
aşamada kalabalıklaşması ve bu eklemelerin yarattığı karmaşanın
da Anayasa Mahkemesinin şekil denetimi kapsamı dışında kalması
olarak özetlenebilir. Dolayısıyla, torba yasaların; TBMM’nin yasama
etkinliğinde önemli bir sınırlama ve anayasal denetimsizlik hali ya-
rattıkları savunulmaktadır.
2. Yasa Önerisi Metinlerinin Şekil, Sunum ve Görüşülme
Koşulları:
Konuyu incelemeye başlamadan önce, yasa önerisi metinlerinin
(tasarı ve tekliflerin) şekline, sunulmasına, görüşülmesine ilişkin hu-
kuk kurallarını hatırlamakta yarar bulunmaktadır:
1
-Radikal Gazetesi, 30.09.2014: “TBMM Başkanı Cemil Çiçek: Yasama faaliyeti çok
etkin şekilde yapılamadığı için torba yasa gibi çok garip bir yola saptık. Torba
yasa, hukuk kalitesi açısından ciddi sıkıntılar çıkarıyor”
-Zaman Gazetesi, 15.09.2014 “Başbakan Yardımcısı Arınç: Bunu literatürden çıka-
racağız inşallah”.