181 / 421
Ulusal ve Uluslararası Yasal Düzenlemeler ile Basın Etik İlkeleri Işığında “Yalan Haber Neşri”
180
rılabilecektir. Başka bir ifade ile sadece neşir ile suç oluşmaz. Madde
metindeki neticelerden birinin de olması gerekmektedir. Eski TCK 161.
Maddeye göre farklı olarak hapis cezasında üst sınır koyulmuştur.
“Özel” yalan haber neşri mer’i kanunda YTCK 237,
37
6362 Sayılı
Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) 107. madde/2. fıkra
38
larında düzen-
lenmiştir.
Görüldüğü gibi, YTCK 323. ve 237 madde, SPK 107. Madde kapsa-
mı dışındaki mağduriyetler, ceza hukuku kapsamında olmayıp sadece
özel hukuk kapsamındaki hükümler çerçevesinde giderilmeye çalışı-
lacaktır.
Özel hukuk alanında bu konudaki mağduriyetleri giderme ens-
trümanlarının başında, cevap ve düzeltme hakkı ile BK 58, MK 24-
25 ve Basın Kanunu 13. Maddeye istinaden açılabilecek olan davalar
gelmektedir. Ancak, bu korumalar da mağduriyetleri tam anlamıyla
giderecek nitelikte değildir.
39
Bu durumda, yalan haber neşrinden do-
37
TYCK Madde 237: (1) İşçi ücretlerinin veya besin veya malların değerlerinin artıp
eksilmesi sonucunu doğurabilecek bir şekilde ve bu maksatla yalan haber veya
havadis yayan veya sair hileli yollara başvuran kimseye üç aydan iki yıla kadar
hapis ve adlî para cezası verilir.
(2) Fiil sonucu besin veya malların değerleri veya işçi ücretleri artıp eksildiği
takdirde ceza üçte biri oranında artırılır.
(3) Fail, ruhsatlı simsar veya borsa tellalı ise ceza ayrıca sekizde bir oranında
artırılır.
38
SPK Madde 107/2. fıkra: Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya
yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi
veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan veya rapor hazırlayan ya da
bunları yayanlar iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para
cezası ile cezalandırılırlar.
39
Şöyle ki, öncelikle cevap ve düzeltme hakkını (tekzip) ele alırsak, Anayasa 32.
Madde ile 5187 sayılı Basın Kanunu 14. Madde de yer almaktadır. Bu hakkı kul-
lanabilmenin şartlarından birisi, kişilerin kendileriyle ilgili gerçeğe aykırı
-Ce-
vap hakkındaki gerçeğe aykırılık, “objektif “ ölçülere göre gerçekliktir. Başak
bir ifade ile, Türk Hukukundaki kıstas, İtalyan Hukukundaki gibi “sübjektif”
olmayıp gerçekliğin gerçek aykırılığın kişi açısından yani, kendisi tarafından
gerçeğe aykırı olduğunun telakki edilmesi değil, objektif açıdan gerçeğe aykırı-
lık hallerinde uygulanır. (Detaylı bilgi için bk.Çetin ÖZEK, a.g.e, s.101)- yayım
yapılmasıdır. “Objektif” kriterlere göre gereceğe aykırılık hallerinde bu hak ta-
nındığı için, kişilerin, gerçeğe aykırı olduğunu ispatlaması gerekmektedir ki bu
hakkı kullanabilsin. Oysaki, Almanya, Danimarka, İtalya, Meksika, Norveç ve
İsviçre’de, cevap hakkının doğması için maddi gerçeğin araştırılmasına bağlı
tutulmamakta ve biçimsel gerçekle yetinilmektedir. Yani, ilgilinin yayını ger-
çeğe aykırı olduğunu görmesi, cevap hakkının doğması için yeterlidir. (Kayı-
han İÇEL, Kitle İletişim Hukuku, Yenilenmiş 10. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul,