185 / 421
Ulusal ve Uluslararası Yasal Düzenlemeler ile Basın Etik İlkeleri Işığında “Yalan Haber Neşri”
184
olarak
“halkın gerçekleri öğrenme hakkını savunmak”
olduğu belirtilmiş-
tir. Başka bir ifade ile, Basın Konseyi, TGC’ne göre, halkın gerçekleri
öğrenme hakkını daha fazla ön plana çıkartmıştır.
Basın Konseyi’nin deklare ettiği “Basın Ahlak İlkeler” 6. madde:
“
Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturul-
maksızın veya doğruluğuna emin olmaksızın yayınlanamaz.”
şeklindedir.
Ayrıca, Basın Konseyi Çalışma Kuralları 8. maddede
49
, ilkelerin
ihlali hallerinde şikayet yolu ile harekete geçeceğini belirtmiş olup
TGC’inde bu konuda açıklık olmamakla beraber anılan Tüzük’ün 4.
madde/(n) bendi ile 24.madde/(a) bendi beraber değerlendirildiğinde
madde lafsızdan re’sen harekete geçileceği sonucuna varılmaktadır.
Basın Konseyi tarafından etik ilkelerin ihlali nedeni ile yapılan şi-
kayetler ve bunların akıbetleri hakkında resmi web sitelerinde (www.
basinkonseyi.org.tr) herhangi bir istatistiki bir bilgi bulunmamakla
beraber, site içindeki faaliyet raporları içinde Konsey’e yansıyan yalan
haberle
50
ilgili bazı şikayetlere ilişkin karar örnekleri bulunmaktadır.
Buna göre, 2012 yılı için veriler ise, 26 başvurudan 10’u yalan haber ile
ilgili olup 3’ü reddedilmiştir.
51
Reddedilen üç dosyadan birinin red ne-
deni ise, haberin yalan olduğu kabul edilmekle beraber şikayet olunan
gazete tarafından tekzip yazısının yazılmış olmasıdır. Dolayısıyla, ya-
lan haber olduğu sabit olmuş vaka sayısını, 11 olarak kabul edebiliriz.
2011 yılında ise, toplam 32 başvurudan 15’i yalan haber ile ilgili olup
sadece biri reddedilmiştir.
52
2010 yılında, 45 başvurudan, 23’ü yalan
haberlerle ilgili olup 7’si reddedilmiştir.
53
Dolayısıyla, Basın Konseyine
yapılan başvuruların hemen hemen yarısı yalan haber ile ilgili olup
başvuruların da yarısından fazlası kabul edilmiştir. Sonuç olarak, ya-
lan habere ilişkin mağduriyetlere ilişkin yeterli istatistiki bilgi olma-
dığı için yeterli derecede vaka ölçümü yapılmamışsa da yukarıdaki
verileri değerlendirdiğimiz zaman, neşredilen haberlerin içinde yalan
49
http://www.basinkonseyi.org.tr/calisma-kurallari,Erişim Tarihi: 06.02.2014
50
Konsey’in Basın Ahlak Yasası 6. Maddesi baz alınarak incelenmiştir
51
http://www.basinkonseyi.org.tr/faaliyetraporu/2012basinkonseyifaaliyetraporu.pdf, Erişim Tarihi: 06.02.2014
52
http://www.basinkonseyi.org.tr/faaliyetraporu/2011basinkonseyifaaliyetraporu.pdf, Erişim Tarihi: 06.02.2014
53
http://www.basinkonseyi.org.tr/faaliyetraporu/2010basinkonseyifaaliyetraporu.pdf, Erişim Tarihi: 06.02.2014