196 / 421
TBB Dergisi 2015 (118)
Tülay PARLAK
195
• Ölçümlenmemiş bir şeyin, ne derece sorun olduğu anlaşılamaya-
cağı gibi meselenin çözümünün bulunmasını da imkansız kılan
bir durumdur. Basın Konseyi, TGC, Medya Etik Konseyinin web
sitelerinde ve diğer internet taramamızda, yalan haber neşrinin;
yoğunluğuna, sebeplerine, gazetelerin bu ilkeleri uygulama oran-
larına, uygulamıyorlarsa uygulamama sebeplerine, gazete tirajla-
rına etkisinin ne kadar olduğuna dair hiçbir çalışmanın yapılma-
dığı görülmektedir.
• PCC’nin verilerine göre yerel medyanın ihlalleri, ulusal medyaya
göre daha az olduğu için yerel medyanın etkinliğinin arttırılması
gerekmektedir. Bu durum, yalan haberin sebeplerinden biri olan
haber kaynaklarının birkaç kaynakta olması hususunda da alter-
natif kaynakların etkinleştirilmesi açısından da faydalı olacaktır.
• Gazete yöneticileri ve editörleri tarafından spor haberciliğinde ya-
lan haber neşrinin başlıca sebeplerinden birinin, spor kulüplerinin
haber akışını sağlamaması olduğu belirtilmiştir. Bu konuda özde-
netim mekanizmasının harekete geçmesi ve 6100 sayılı HMK 113.
madde
90
gereği gerekli yasal girişimlerde bulunulmalıdır. Zirâ,
bu durum, Anayasa 28. madde/2. Fıkra, Basın Kanunu 3. madde,
AİHS 10. maddeyi ve Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bil-
dirgesi D bendi / 1. alt bendini ihlal etmektedir. Bu vesile ile bu
uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve
ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemi”
Bu sistem, ABD, İngiltere başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde -özellik-
le boşanma ve iş davalarında- uygulanan, özel teknikler ile iki tarafın birbirini
anlamasını sağlamaya ve bunun neticesinde de iki tarafın da tatmin edilmesinin
hedef alındığı alternatif çözüm yöntemidir. Böylece, taraflar mahkemeye gitme-
den, dolayısıyla mahkeme masrafı yapmaksızın ve zaman kaybetmeksizin çözü-
me kavuşması da söz konusu olacaktır. Konsey bünyesinde, yalan haber neşri –ve
hatta diğer konularda- nedeni ile mağdur olduğunu iddia eden kişiler, Konsey
bünyesindeki arabuluculuk müessesine başvurarak kısa sürede mağduriyetlerini
giderir ve basın açısından da hem bahsettiğimiz gibi iki tarafın birbirini anlaması-
nın sağlanması neticesinde yalan haber neşretmemesi konusunu içselleştirilmesi-
ne katkısı olur hem de açılacak olan maddi/manevi tazminat davaları neticesinde
faiz, yargılama gideri ve vekalet ücreti şeklindeki fer’i boçları ödemek zorunda
kalmaz.
90
HMK 113. madde: “Dernekler ve diğer tüzel kişiler, statüleri çerçevesinde, üye-
lerinin veya mensuplarının yahut temsil ettikleri kesimin menfaatlerini korumak
için kendi adlarına, ilgililerin haklarının tespiti veya hukuka aykırı durumun gi-
derilmesi yahut ilgililerin gelecekteki haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilme-
si için dava açabilir.”