195 / 421
Ulusal ve Uluslararası Yasal Düzenlemeler ile Basın Etik İlkeleri Işığında “Yalan Haber Neşri”
194
Görülmektedir ki, yalan haber neşri, her yıl şikayet sebeplerinin
içinde ilk sırada yer almakta ve kapladığı oran açısından da tamamına
yakınını oluşturmaktadır. İhlalleri yapan basın mecraları yönünden
ise; ulusal medya, yerel medya göre her zaman daha fazla ihlal yap-
maktadır. Bu durum, Ragıp Duran’ın, “doğru haber yapmak için en
uygun mecra, yerel medyadır.” cümlesini teyit edici niteliktedir.
88
5. SONUÇ ve ÖNERİLER:
Yalan haber neşri, hukuki bazda veya etik ilkeler ile yasaklansa
dahi rekabet ve insan doğası gereği asla tamamen ortadan kaldırıla-
mayacak nitelikte bir eylem olup PCC’nin raporlarındaki veriler –Zirâ,
bu konudaki mağduriyetler, basında özdenetimin en çok geliştiği ül-
kelerden biri olduğu halde İngiltere’de dahi ilk sırada yer almaktadır.-
bunu kanıtlayıcı niteliktedir. Bu bağlamda, yalan haber neşrinin se-
bepleri ile birlikte değerlendirdiğimizde, önlemek, en azından asgari
düzeye indirmek için önerilerde bulunmaktayız:
• Yalan haber neşri mağdurlarının kullanabileceği en etkin yol,
cevap ve düzeltme hakkı olup bu hakkın kullanımındaki etkin-
liğinin arttırılması için 5187 sayılı Basın Kanunu 14. maddede de-
ğişiklik yapılması gerekmektedir. Etkinliği artıracak olan hususla-
rın başında bu hakkın doğması için gerçeğe aykırılıkta “objektif “
değil “sübjektif” kriterler baz alınmalı, bu hakkın kullanımı tüzel
kişilere de madde metninde açıkça teşmil edilmeli, süreli yayın-
larda da ve ölümden sonraki yalan haber neşirlerinde mirasçılar
için de hakkın kullanımı söz konusu olabilmelidir.
• Yalan haber neşri mağduriyetlerinin giderilmesi, özdenetim me-
kanizması çatısında da yapılmaya çalışılmalıdır. Bunun için ül-
kemizde 21.06.2013 tarihinde yürürlüğe girmiş olan hukuk uyuş-
mazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun Konsey bünyesinde
uygulanabilmesi için çalışmalar başlatılmasında fayda vardır.
89
publication.pdf, Erişim Tarihi: 09.02.2014
88
Süleyman İrvan, Ragıp Duran, Fikret İlkiz (Der.Sevda Alankuş), Medya, Etik ve
Hukuk, İPS İletişim Yayınları Vakfı, İkinci Baskı, İstanbul, 2005, s.115
89
Arabuluculuk Kanunu 2. madde/(b) bendi: “Arabuluculuk: Sistematik teknikler
uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya
getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin
üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren,