TBB Dergisi 118.Sayı

Offshore Petrol Platformlarının Uluslararası Hukuktaki Yeri

346

düzenlemelere de gereken önem verilmemekte ve bu düzenlemeler

uygulanmamaktadır. Her şeyden önce, özellikle sabit offshore petrol

platformlarının bir gemi olarak kabul edilip edilemeyeceği konusun-

da ihtilaf mevcuttur. Doktrindeki görüşler, bazı sözleşmelerde yer alan

hükümler birbirleriyle çelişmektedir. Bu konunun önemi, sabit offsho-

re platformlarının gemi olarak kabul edilmesi halinde ortaya çıkacak

sonuçlar bakımından önem taşımaktadır. Zira, bu doğrultuda opera-

törlerin tabi olacağı birçok hak ve yükümlülük farklılaşacaktır. Diğer

bir sorun ise offshore faaliyetlerden doğan kirlilik nedeniyle ortaya çı-

kan zarardan hukuki sorumluluk konusudur. Bu konuda uluslararası

nitelikte hukuki düzenlemeler mevcuttur ancak bu düzenlemelere de

gereken önem verilmemektedir. Bunun sebebinin ise, güçlü devletle-

rin mevcut statülerine zarar vermemek olduğu söylenebilir.

Bu çalışmada, öncelikle offshore petrol platformlarının hukuki ni-

teliği konusunda doktrindeki görüşler ve uluslararası sözleşmeler bağ-

lamında değerlendirmeler yapılmıştır. Daha sonra offshore faaliyetler-

den ortaya çıkan kirlilikten doğan zarara ilişkin hukuki sorumluluk

konusu irdelenmiş olup, nihayetinde bu konuya ilişkin hükümler içe-

ren çeşitli uluslararası sözleşmeler ele alınmıştır.

1. OFFSHORE PETROL PLATFORMLARININ YAPISI

1.1. Genel Olarak

Denizler, tarih boyunca kavimler arası ticaretin ve iletişimin sür-

dürülmesi için kullanılan önemli bir yol olmuştur. Denizlerdeki petrol

faaliyetlerinin başlangıcı ise 1890’lı yıllarda Kaliforniya kıyılarında ya-

pılan çalışmalara dayanmaktadır. Bu doğrultuda, denizde yapılan ilk

sondaj çalışması da 1909-1910 yıllarında Louisana’da yer alan “Ferry

Lake” bölgesinde yapılmıştır.

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki süreçte teknolojinin ilerlemesi

neticesinde denizlerde sondaj faaliyetleri mümkün ve ekonomik ola-

rak tercih edilebilir bir hale gelmiştir.

1947 yılına kadar denizlerdeki

Hossein Esmaeili,The Legal Regime of Offshore Oil Rigs in International Law,

Ashgate Dartmouth, Aldershot, 2001, s. 11.

Bernard Taverne, Petroleum, Industry and Governments: A study of the Invol-

vement of Industry and Governments in theProduction and Use of Petroleum,

Second Edition, Kluwer Law International B.V.,The Netherlands, 2008, s. 305.