403 / 421
Yargıda Yetkinlik / Kemâlât Kriterleri
402
sebebiyle veya bizzat kendi isteğiyle kısıtlanan /vesayet altına alınan
her bir insanımızın /bu ülkenin yetimiyle, öksüzüyle, düşkünüyle, gö-
rünmeyen bir diğer (sahipsiz) kitlesinin /bizi biz yapan toplumumu-
zun bir başka parçasının; ana babasıdır, velisidir, mürebbisidir, biricik
kimsesidir, tabir-i diğerle her şeyidir. Hâkim her bir kısıtlıyla ilgili ta-
sarrufunda ilgili hacredilen sanki kardeşi, eşi, evladı, ana veya babası
veya yakınıymış gibi davranmalı ve kararlarını buna göre vermelidir.
Vesayet makamı hâkimi kısıtlanan kişinin sanki atasıdır, ötesidir, sa-
hibidir. Kısıtlının asıl sahibi (Türk Milleti) adına görüp gözetenidir.
Örneğin kısıtlının malvarlığıyla ilgili bir satış kararında o mal / ta-
şınmaz kendi mülkü olsa idi nasıl davranacak idiyse ona göre dav-
ranmalıdır. Zira kısıtlanmışın hele de akıl hastalığı ve yaş küçüklüğü
nedeniyle vesayet altına alınmışın hâkimden başka sahibi çoğu zaman
yoktur. Yine atanmış vasinin görevini ne oranda yaptığı, kötüye kul-
lanıp kullanmadığı, kısıtlıyla ne oranda ilgilendiği, kısıtlanmışın ih-
tiyaçlarına karşı ilgisi, samimiyeti ve kapasitesi her dem ve ortamda
vesayet makamı hâkimince denetlenmeli ve asla ve asla mutlak bir
güvene ve teslimiyete yol açılmamalıdır. Örneklerimiz genişletilebilir.
Misal olarak vasiye kısıtlı adına tazminat davası açmak için verilen
iznin, dava vekille temsil edilecekse, avukatla yapılacak vekâlet ücret
sözleşmesinin miktar ve yüzdesini kapsamadığını, işbu (vekâlet ücre-
tinin belirlendiği) sözleşmenin de ayrıca hâkimin denetim ve onayına
sunulması gerektiği hususunu verebiliriz.
Vesayet makamı ve ahkâm-ı şahsiye hâkimliği neden bu kadar
önemlidir?
Bu suale dilenirse bir beyitle cevap vermeye çalışalım.
“Ey Ati! İster isen medeniliğimizi ve seviyesini ve sevgi ve sami-
miyetimizi görmek,
Kâfidir düşkünümüze, delimize ve kabirde yatan ölümüze verdi-
ğimiz değere bakmak.”
Neticeten hakimde empati yeteneği şarttır ve çok güçlü olmalıdır.
Zira geciken, gereksiz yere tekerrür eden (Ki sırf bu tutum başlı başına
eziyettir /zulümdür /AİHS’nin 6. md gereğince insan hakları ihlali-
dir), kusurlu /hatalı / yetersiz adli işlemin yapacağı tahribatı / yıkı-
mı /felaketi / tramvayı / psikiyatrik-psikoloji çöküntüyü /işten kov-