119

TBB Dergisi 2015 (119)

Korkut KANADOĞLU

ve manevi varlığını koruma hakkı ile sağlık hakkını ihlal etmediğine

karar vermiştir.

Buna karşılık 1219 sayılı Yasa’nın 12. maddesine göre,

bir tabip veya diş tabibinin mesleğini; ya kamu kurum ve kuruluşla-

rında veya Sosyal Güvenlik Kurumu ve kamu kurumları ile sözleşmeli

çalışan özel sağlık kurum ve kuruluşları ile vakıf üniversitelerinde ya

da Sosyal Güvenlik Kurumu ve kamu kurumları ile sözleşmesi bulun-

mayan özel sağlık kurum ve kuruluşları ile vakıf üniversitelerinde ve

muayenehane açarak serbest olarak yapabilmesini, Anayasa Mahke-

mesi, hekimlerin özel konumunu dikkate alarak yaşama hakkı ile her-

kesin hayatını beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesi ilkesine aykırı

bulmuştur.

Kişilerin sağlık hakkının, devlete yüklediği yerine getirme yü-

kümlülüğü, bazı temel hak ve özgürlükler için anayasal bir sınırlama

nedenine de dönüşebilmektedir.

Örneğin tabipler ve uzman tabipler

için öngörülen devlet hizmeti yükümlülüğü, devletin bu yükümlülü-

ğünün bir uzantısı olarak kabul edilmiştir.

II. Yaşam Hakkı

1. Koruma Alanı

İnsan yaşamı, anayasal düzen içerisinde en yüksek değeri ifa-

de eder;

insan onurunun temeli ve diğer temel hakların koşuludur.

E. 2011/65, K. 2013/49, Kt. 28.3.2013.

E. 2010/29, K. 2010/90, Kt. 16.7.2010.

Anayasa Mahkemesi’ne göre de “Anayasa’nın 56. maddesinde düzenlenen sağlık

hakkı, Devlete, vatandaşlarının sağlık hakkından tam anlamıyla yararlanabilmesi

amacıyla uygun yasal, idari, mali, yargısal ve diğer önlemleri alması zorunluluğu-

nu ifade eden “gereğini yerine getirme yükümlülüğü” yüklemektedir.” Buradan

hareketle Anayasa Mahkemesi, televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzik

kliplerinde alkollü içkiyi özendirici görüntüleri yasaklamak suretiyle sanatı yay-

ma hakkına yönelik sınırlamanın, anayasal açıdan meşru amacının sağlık hakkı

olduğu sonucuna varmıştır, E. 2013/95, K. 2014/176, Kt. 13.11.2014.

E. 2007/24, K. 2010/113, Kt. 16.12.2010. Aynı yönde bkz. E. 2006/21, K. 2006/38,

Kt. 13.3.2006.

Anayasa Mahkemesi de yaşam hakkını yorumu yönlendiren bir anayasal değer

olarak görmektedir; “Şu yönü de açıklamak gerekir ki, hukuk devletinde korun-

ması gereken en büyük değerin insanın canı ve sağlığı olduğu açıktır ve bu konu-

da görüş birliği vardır. (…) Hukuk kurallarının konuluşunda ve yorumlanmasın-

da, insan canı ve sağlığının en yüksek ve en önemli değer olduğu yolundaki bu

temel ilkenin sürekli olarak gözönünde tutulması zorunludur.”, E. 1975/198, K.

1976/18, Kt. 18.3.1976.