119

Türk Anayasa Hukukunda Sağlık Alanında Temel Haklar

kemiz mevzuatı kapsamlı bir düzenlemeye kavuşmuş değildir. Oluş-

turulacak yasal düzenlemenin; kök hücre araştırmaları, tedavi edici

klonlama, fazlalık embriyoların kullanımı ve araştırma amaçlı klon-

lama, embriyonun hukukî statüsü gibi konulara değinmesi, üzerinde

tartışma yaratmayacak nitelikte tespit etmesi gerekmektedir.

Burada tartışılması gereken bir husus da “Üremeye Yardımcı Te-

davi Uygulamaları ve Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Hakkında

Yönetmelik”

in embriyonik kök hücre çalışmalarına engel oluşturup

oluşturmadığıdır. Bu Yönetmelik çerçevesinde embriyolar sadece üre-

me amacına yönelik oluşturulabilecek, tedavi amaçlı üretilemeyecek-

tir. Doktrinde farklı gerekçelerle bu düzenlemenin tedavi ve araştırma

amaçlı embriyonik kök hücre çalışmalarına engel oluşturmadığı haklı

olarak belirtilmektedir.

Yine aynı Yönetmelik sadece homolog döllenmeye izin vermekte,

ölüm sonrasında ve diğer yapay döllenme yöntemlerine ise izin ver-

memektedir.

Oysa bu konuda da yasal düzenlemeler yapılarak ya-

şam ortaklıklarında ve ölüm sonrası döllenmeye izin verilip verilme-

yeceği, eğer verilecekse bunun gerçekleştirilme süresinin belirtilmesi

gerekmektedir.

Praimplantationsdiapnostik (PID)

kullanımının hukuken meşru

ve hukuk politikası açısından savunulabilir olup olmadığı sorusu da

İ. Seyalıoğlu/ B. Şenel Eraslan/ İ. Hot/T. Demircan/G. Çetin,”Klonlamaya Gene-

tik, Etik ve Hukuksal Açıdan Yaklaşım”,

Adli Tıp Dergisi

2007; 21(2), s. 31-45. Kısa-

cası, “Embriyonun Korunması ve Kök Hücre Hakkında Kanun” çıkarılmalıdır.

RG. Sy. 27513, T. 6.3.2010. Bu Yönetmelik, herhangi bir yasal dayanağı olmadığı

için Anayasa’nın 124. maddesine, bilim ve yaşam temel hakkını sınırladığı için de

Anayasa’nın 13. maddesine aykırıdır.

H. Hakeri, Kök Hücre Çalışmaları ve Hukuki Boyutu”, Türkiye Klinikleri, Cerrahi

Tıp Bilimleri, Kalp Damar Cerrahisi, C. 2. S. 43, s. 78-82; Cin O. , “Yardımcı Üreme

Metodları ve Embriyonun Korunması”,

Hukuki Perspektifler Dergisi

, s. 5, Aralık

2005, s. 37.

Bkz. R. Gülşen, “Ceza Hukuku Açısından Yapay Döllenme”, in: IV. Sağlık Hakkı

ve Sağlık Hukuku Sempozyumu, Adalet Yayınevi, Ankara 2013, s. 117-118; Sert

S. , “Yapay Döllenme ve Taşıyıcı Anneliğe İlişkin Hukuksal Düzenlemeler”, Rona

Aybay’a Armağan, 1. Cilt,

Legal Hukuk Dergisi

, Aralık 2004, s. 2021.

Y. Erol, Yapay Döllenme Yöntemleri ve Taşıyıcı Annelik, Yetkin Yayınları, Ankara

2012, s. 39.

Tüpte yapay döllenmiş embriyonun anne rahmine yerleştirilmeden önce genetik

muayenesine ilişkin bazı ülkelerdeki duruma ilişkin bkz. R. Gülşen, “Ceza Huku-

ku Açısından Yapay Döllenme”, s. 124-126.