119

TBB Dergisi 2015 (119)

Korkut KANADOĞLU

dir. Uyuşturucu madde yasağı ve bununla ilgili tüm ceza hükümlerin

anayasal dayanağı bulunmaktadır.

Temel hak korumasına sahip olan

vücut bütünlüğü, aynı zamanda yasakoyucuyu, gece çalışmasının

sağlığa zararlı sonuçlarından korunmayı düzenleme yükümlülüğü al-

tına da sokar.

Anne ve rahmindeki bebek için tıbbi zorunluluk bulunması duru-

munda sezaryen ameliyatı ile doğum yaptırılabileceğini öngören ku-

ral, Anayasa Mahkemesi’ne göre kadının maddi ve manevi varlığını

geliştirmeye engel olmayacaktır.

Ancak bu kararıyla Anayasa Mah-

kemesi, gerekçesinde sadece hekimin tedavi yöntemini seçme ve çalış-

ma haklarını esas alarak, “tek bir doğum yöntemi dayatılan”

kadının

vücut bütünlüğü ile maddi ve manevi varlığını geliştirme hakkına

yapılan bu ölçüsüz müdahaleyi tespit edememiştir.

sağlama göreviyle meşrulaştırılmıştır (E. 2010/58, K. 2011/8, Kt. 06.01.2011).

Ancak bu içtihat, tütün tüketenlerin anayasal haklarının ve çalışma hakkının

somutlaştırmasını içermediği için gerçek bir kanıtlama içermemektedir, Oder

B. E. , Dumansız Kamusal Yarar ve Dumanaltı Bireysellik Çatışması -Anayasa

Mahkemesi’nin 2011 Tütün Yasağı İçtihadı Hakkında Karşılaştırmalı Gözlem-

ler-“, Anayasa Hukuku Dergisi, C. 3, Sy. 5, Yıl 2014, s. 107-134. Anayasa Mah-

kemesi daha önce de tütün ve tütün mamüllerinin isim, marka veya alametler

kullanılarak her ne suretle olursa olsun, reklam ve tanıtımının yasaklanmasını

Anayasa›ya aykırı bulmamıştır (E.1998/24, K. 1999/9, Kt. 13.4.1999).

Kusturucu maddelerin (emetica) özellikle uyuşturucu tacirlerinin takibinde kul-

lanılabilmelidir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin yeni bir kararına göre ispat

araçlarının bu şekilde elde edilmesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırıdır.

Alman Federal Anayasa Mahkemesi’ne göreyse bu durumlarda insan onuruna do-

kunulmamıştır ve somut hukuki ve fiili temelde ölçülülük ilkesine uygun olarak

denetim yapılmalıdır. Söz konusu kararlar için bkz. Schmidt-Bleibtreu/Hoffmann/

Hopfauf. , Grundgesetz Kommentar, 12. Auflage, Carl Heymanns Verlag 2011, s.

120-121. Türk hukukunda ise bir suça ilişkin delil elde etme amacıyla gerçekleştiri-

len bu tür müdahaleler, “koruma tedbiri” olarak adlandırılmakta ve kanun tarafın-

dan tanınan bir yetkiye dayanması sebebiyle hukuka aykırı sayılmamaktadır.

İş Kanunu md. 69; gece çalışmasında işverenin yükümlülüklerini, md. 73 ise gece

çalıştırma yasağına ilişkin düzenlemeleri içermektedir, bkz. Doğan M. , ”İş Huku-

kunda Gece Çalışması ve Postalar Halinde Çalışma”,

http://www.turkhukuksi- tesi.com/makale_1425.htm

(14.5.2012).

E. 2012/103, K. 2013/105, Kt. 3.10.2013.

Bkz. E. Yıldırım ve Z. Arslan’ın karşı oyları. Karar, AİHM’in

Ternovszky/Ma-

caristan kararıyla da çelişmektedir: “(…) anne baba olma kararına ilişkin hak,

doğumun nasıl yapılacağı konusundaki tercih hakkını da içerir” (Ternovszky/

Macaristan,

B.No:

67545/09, 14/12/2010, § 22).

Anayasa Mahkemesi’ne göre, Anayasa’nın 17/1. maddesinde yer verilen maddi

ve manevi varlığı koruma ve geliştirme hakkı, fiziksel ve zihinsel bütünlük hakkı

ile bireyin kendisini gerçekleştirme ve kendisine ilişkin kararlar alabilme hakkına

karşılık gelmektedir, Birinci Bölüm, Başvuru Numarası: 2013/2187, Karar Tarihi:

19/12/2013, prg. 27-28 ve 30.