119

Türk Anayasa Hukukunda Sağlık Alanında Temel Haklar

İşkence gibi vahim suç oluşturan bir fiil hakkında dava

Mahkemesi’nin bu fiilin sonuçlarını hafifletecek biçimde orantısız bir

şekilde asgari hadden hüküm kurması ve bir sanık yönünden de da-

vanın zamanaşımından düşmüş olması halinde Anayasa Mahkemesi,

Anayasa’nın 17/3. maddesinde güvence altına alınan işkence yasağı-

nın, maddi boyutu bakımından ihlal edildiği sonucuna varmıştır.

IV. Sağlık Alanına İlişkin Özel Sorunlar

1. Modern Biyotıp ve Bioteknik Alanındaki Sorunlar

Modern biyotıp ve bioteknikteki gelişmeler, hukuku, özellikle de

anayasa hukukunu yeni meydan okumalarla karşı karşıya getirmekte-

dir. Biyotıbba ilişkin sorunsallarda insan onuru yanında anayasal ya-

şam garantisi koruyucu bir anlam taşımaktadır.

Yaşamın korunması

için anayasal temel bağlantı noktası, Anayasa’nın 17. maddesidir. An-

cak Anayasa md. 17 metni, günümüzde yaşamın korunmasına ilişkin

tüm unsurları içermemektedir.

Doğumdan önceki dönemde yaşam korumasındaki kalitenin be-

lirlenmesi için doğum, yaşam hakkı bakımından ana durak konumun-

dadır. Bu nedenle doğmuş ve doğmamış insanın yaşamının korunma-

sında bir fark olduğunun kabulü önem taşımaktadır. Kürtaja ilişkin

ceza hukuku hükümleri bağlamında Türk hukukunda doğum öncesi

yaşamın korunmasında, büyüme süresi arttıkça koruma kalitesinin

de yükseldiği basamaklı bir sistem geliştirilmemiştir.

a) Kişiliğin Başlangıcı

Türk hukukuna göre cenin, kişiliğini geçmişe etkili olarak ana

rahmine düştüğü andan itibaren kazanmaktadır (Medeni Kanun md.

Birinci Bölüm, Başvuru Numarası: 2013/293, Karar Tarihi: 17/7/2014, prg. 78.

Benzer yönde bkz. Birinci Bölüm, Başvuru Numarası: 2012/827, Karar Tarihi:

15/10/2014, prg. 50.

Biyotıbbın sınırlarının çizilmesinde temel iki noktayı oluşturan bu kavramlara

ilişkin Almanya’da yaşanan tartışmalar için bkz. Heper A. , “Hukuk Felsefesi Açı-

sından Biyoetiğin Temel Sorunları”, in: Sağlık Alanında Etik Ve Hukuk Uluslara-

rası Sempozyumu 17-19 Nisan 2009, s. 257- 274. Ayrıca bkz. Gürbüz N. , Biyotıp

Hukukunda İnsan Onuru, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2014, s. 27-55.

Türk Ceza Kanunu’na göre; çocuk düşürme ve düşürtülmesi suçlarının oluşması

için gebelik süresinin on haftadan fazla olması aranmaktadır (md. 99 ve 100).