119

TBB Dergisi 2015 (119)

Korkut KANADOĞLU

tartışılmaktadır. Buna göre bir görüş,

PID’nin yasaklanmasının, ana-

baba ve doktorun haklarına ağır bir müdahale oluşturduğu ve bu mü-

dahalenin embriyo tarafındaki insan onuru ihlaliyle haklı kılınama-

yacağını savunmaktadır. Zira burada insan onuruna karşı bir ihlal söz

konusu değildir. Tam bir yasak, ölçülülük ilkesi açısından da meşru

değildir. PID için sınırlı bir izin, en yumuşak araç olarak görülmelidir.

Nasıl embriyolar üzerinde sınırlı deneysel çalışmalar yapılıp, vücut

dışında üretiliyor ve implantasyonu yapılıyorsa, PID için de tıbbi ve

tedavi edici araştırmalar için kullanımı düşünülebilir

Buna karşılık aksi görüş, PID’ın hem insan onuru hem de embriyo-

nun yaşam hakkını ihlal ettiğini savunmaktadır.

Türkiye’de cinsiyetle ilgili ciddi bir kalıtımsal bir hastalığın teda-

visiyle sınırlı olarak PID’a izin verilmektedir. Almanya’da yasakoyucu

embriyonik kök hücrelerin araştırılmasında, süreli ithalat ve kullanı-

mı vücut dışı döllenmenin vücuda yerleştirilmesiyle üretilen embriyo

çerçevesinde sınırlamak yoluyla orta bir yol tutturmuşken, PID’de ha-

len sıkı bir yasak çizgisi izlemektedir.

2. Ötenazi

Aktif ötenazi (ölmeye yardım), yaşam hakkına bir müdahaledir.

Yaşamın kısalması anlamına geldiğinden hukuki açıdan haklı kılın-

mamaktadır ve ceza tehdidi altındadır (Türk Ceza Kanunu md. 84).

Buna karşılık ölen insana onurlu bir ölümü sağlayacak bir destek, yaşa-

ma haksız bir müdahale olmadığı gibi ceza tehdidi altında da değildir.

İstenmeyen ama kaçınılmaz bir yan etki olarak yaşamın kısaltılmasını

beraberinde getiren ağrı kesici ilaç verilmesi ya da solunum yapabilme

yetisinin olmadığı hallerde ventilatörün çekilmesi pasif ötanazi örneği

olarak kabul edilmektedir.

Bkz. Ö. D. Aydın, “Cinsiyeti Önceden Belirlemenin Ahlaki ve Hukuki Boyutları”,

Ankara Barosu Dergisi,

1988/2, s. 121.

Bkz. Y. Ünver,“Türk Ceza Hukuku Açısından Ötanazi”, in: Hukuk ve Etik Bo-

yutuyla Ötanazi, (Der. Centel N.), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2011, s. 84;

Doğan C. , “Ötanazi (Acısız Ölüm, Euthanasia)”, in: IV. Sağlık Hakkı Ve Sağlık

Hukuku Sempozyumu, Adalet Yayınevi, Ankara 2013, s. 199-272.

“İnsan onuruna dayanan hastanın özerklik hakkından kaynaklanan pasif ölüme

yardım gereği, karar verme ehliyetine sahip ve bu konuda aydınlatılmış olan

herkes, tedaviye devam edilmemesi isteğinin yerine getirilmesi hakkına sahiptir.

Buna karşılık devletin bu isteğe ceza hukukunun araçlarıyla karşı hakkı yoktur.”,