371 / 617
Türk Borçlar Kanununda Yüklenicinin Sadakat ve Özen Borcu
370
somut hale gelir. Sadakat ve özen borcu birbirine sıkı surette bağlıdır.
Bu sıkı ilişki nedeniyle doktrinde sadakat borcu ile özen borcunun ay-
rımında fikir aykırılıkları bulunmaktadır. Bir görüşe göre, özen borcu
sadakat borcunun bir sonucudur
7
, aynı zamanda özen borcu, yükle-
nicinin yazılı olmayan sadakat borcunun bir ifadesidir.
8
Aksi görüşe
göre, özen borcu içerisinde her şeyden önce yüklenicinin sadakat borcu
ile işi özenle, şahsen veya kendi yönetimi altında yapma borcu yer alır.
9
Denilebilir ki sadakat ile özen borcu iki ayrı yüklenici borcudur.
Sıkı ilişki içinde olmalarına rağmen ikisinin tek bir borç olarak kabu-
lü mümkün değildir. Sadakat borcu, yüklenicinin iş sahibinin yara-
rına olacak şeyleri yapması ve ona zarar verecek her türlü hareketten
kaçınma anlamına geldiğinden özen borcuna göre üst bir kavramdır.
Yani özen borcu, sadakat borcunun bir sonucudur. Bu anlamda sada-
kat borcu ve özen borcu, başlı başına bir yükümlülüktür, eserin imal
ve teslim öğesinden bağımsız bir borçtur. Diğer bir ifadeyle eser, imal
ve teslim edilmek suretiyle ifa gerçekleşmiş olsa da bu iki borcun ihlali
mümkündür. Yüklenici asıl edimini ihlal etmeden de sadakat ve özen
borcunu ihlal edebilir. Bu nedenlerle hangi eylemlerin sadakat borcu
kapsamında hangilerinin ise özen borcu kapsamında kaldığının tes-
piti önem taşımaktadır. Sadakat ve özen borcu TBK’da düzenlenen ve
aşağıda inceleyeceğimiz somut görünümlerinin yanı sıra çoğunlukla
doktrin ve uygulamada oluşturulmuş yüklenici borçlarındandır.
1- YÜKLENİCİNİN SADAKAT BORCU
En geniş anlamıyla sadakat borcu, yüklenicinin edimini sözleş-
meye göre tamamlama dışında, iş sahibinin her alandaki çıkarlarını
gözetme ve sözleşme sayesinde elde ettiği pozisyonu kendi çıkarına
kullanmama yükümlerini içerir.
10
Başka bir tanıma göre sadakat bor-
cu, iş görenin iş sahibinin yararına olacak şeyleri yapmak ve ona zarar
verecek her türlü hareketten kaçınmak borcu anlamını taşır.
11
Sadakat
7
Tandoğan, s.49.
8
Aral-Ayrancı, s.335.
9
Fikret Eren, “İnşaat Sözleşmeleri, İnşaat Sözleşmelerinde Müteahhidin Borçları ve
Bu Borçların Yerine Getirilmemesinin Sonuçları”, Yönetici İşletmeci Mühendis ve
Hukukçular İçin Ortak Seminer,
BATIDER,
Ankara-1996, s.75.
10
M. Turgut Öz, İnşaat Sözleşmesi ve İlgili Mevzuat, Vedat Yayıncılık, İstanbul-2012,
s.121.
11
Tandoğan, s.49.