119

Türk Borçlar Kanununda Yüklenicinin Sadakat ve Özen Borcu

376

ermesi durumudur. Bu durumda iş sahibi eseri teslim almayabileceği

gibi eğer tamamlanan kısım iş sahibinin işine yarayacak durumda ise

iş sahibi bu kısmı kabul de edebilir. İş sahibi kabul ettiği ve teslim

aldığı kısmın bedelini ödemek zorundadır. Bu takdirde, ayıba karşı

tekeffül hükümleri uygulanamayacağından, iş sahibine hiç olmazsa

o zamana kadar yapılmış olan ve bedelini ödeyeceği işin özenle ya-

pılmamış olmasından dolayı, yükleniciyi sorumlu tutmak olanağı ta-

nınmalıdır.

Diğer bir ifade ile böyle durumlarda, hiç değilse meyda-

na getirilen eser parçası açısından iş sahibinin korunması gerekir, bu

korumada yüklenicinin özen ödevini yerine getirmemesine dayanır.

Eserin tamamlanmış ve ayıpsız olarak teslim edilmiş olduğu bazı

durumlarda, yüklenicinin edimini ifa ederken özen borcuna aykırı

hareket etmesi yüzünden iş sahibi veya üçüncü kişilerin zarara uğra-

ması mümkündür. Bu durumda iş sahibi açısından ayıba karşı tekeffül

hükümlerine gitmek mümkün değildir. Örneğin, tamir için bırakılan

serviste yüklenicinin veya elamanlarının çalışma sırasında sigara içer-

ken arabanın koltuğuna zarar vermeleri veya boya sırasında iş sahibi-

nin koltuklarının boya olması durumlarında yapılan işte bir ayıp söz

konusu değildir. Ancak yükleniciyi özen borcunun ihlali nedeniyle

sorumlu tutmak ve bu zararların tazminini istemek mümkündür.

B- Özen Borcunun Niteliği

Yüklenici, eseri meydana getirirken ve teslim ederken benzer bir

eserin ifasını yüklenen makul ve dürüst bir yükleniciden beklenilen

tüm dikkati sarf etmek, bilim ve tekniğin temel kurallarını uygula-

mak, kullanmak zorundadır. Yüklenicinin göstermek zorunda olduğu

bu dikkat ve çaba, özen borcunu oluşturur.

Bu tür özene doktrinde,

“objektif özen” adı verilmekte ve yüklenicinin, alanında yetenekli ve

becerikli bir meslek adamının göstereceği özen ve dirayeti göstermesi

gerekliliği vurgulanmaktadır.

Özen borcunun niteliği konusunda görüş birliği bulunmamak-

tadır. Özen yükümlülüğünü, genel yan yüküm, tali bir yükümlülük,

Tandoğan, s.52.

Gökyayla, s.789.

Eren, s.74.

Gauch, Bühler ve Zindel/Pulver’den akt. Eren, s.74.