119

TBB Dergisi 2015 (119)

Ali AVCI

375

Bu genel nitelik gereğince, yüklenici sözleşmenin her aşamasında

ve üstlendiği tüm edimlerin yerine getirilmesinde işini özenle yap-

malıdır. Yüklenici, malzeme seçiminde, işi kendisi yapma veya kendi

gözetiminde yaptırma borcunda, bildirim yükümlülüğünde, işe belir-

lenen veya belirlenmese bile makul sürede başlama ve teslime kadar

geçen sürede özenli davranmak zorundadır. Hatta henüz sözleşmenin

kurulması aşamasında iş sahibinin yararına olacak bilgileri toplamak

ve işin iyi yürütülmesi için gerekli araştırmaları yapmak da yüklenici-

nin özen borcunun bir gereğidir. Tüm bunların sonucunda, yüklenici

eser sözleşmesinden doğan borçlarını özenle yerine getirmek ve iş sa-

hibinin menfaatini korumak zorundadır.

A- Özen Borcu Sorumluluğunun Kabul Gerekçeleri

Yüklenici, sözleşme ile üstlendiği eseri eksiksiz, sözleşmenin ve

işin niteliğine uygun biçimde iş sahibine teslim etmek yükümlülüğü

altındadır. Yüklenicinin teslim yükümlülüğü, bir sonuç meydana ge-

tirme sorumluluğudur. Yani yüklenici fiili değil sonucu taahhüt et-

mektedir. Asıl olan yüklenicinin sonucu sözleşmede kararlaştırılan

şekilde yerine getirmesidir. Sonuç iş sahibinin istediği şekilde yerine

getirilmemişse diğer bir ifade ile eser ayıplı yapılmışsa iş sahibinin

özellikle ayıba karşı tekeffül hükümlerinden yararlanması mümkün-

dür (TBK m.474-478). Fakat bazı hallerde, eser ayıplı olmamakla be-

raber iş sahibi sözleşmeden beklediği menfaati, çeşitli nedenlerle tam

olarak elde edemeyebilir. İşte özen borcu, özü itibariyle ayıba karşı

tekeffül sorumluluğu doğurmayan fakat işin niteliği gereği yerine ge-

tirilmesi gereken bir borçtur.

Buna karşılık, ayıplı teslimden doğan

zararlar için, daha özel mahiyetteki ayıba karşı tekeffül hükümleri

özen sorumluluğunu içerir ve bu ayıp bir özensizlikten ileri gelse dahi

ancak ayıba karşı tekeffül hükümlerine dayanılarak tazminat istene-

bilir ve bu nedenle muayene ve ihbar külfetleri yerine getirilmemişse

böyle bir tazminat talep olunamaz.

Özen borcunun kabulünü gerektiren diğer bir neden ise sonucun

meydana gelmediği yani eserin tamamlanmadan sözleşmenin sona

Eren, s.73.

Gökyayla, s.788, Zevkliler- Gökyayla, s.488.

Tandoğan, s.53.