TBB Dergisi 120.Sayı

Protokol Sıradüzeni ve Ötelenen Yargıçlık

202

göre adliyelerde profesyonel işletmeciliği gerektiren birçok işlem CBS

tarafından yerine getirilmekte, bu nedenle de yargıç ve savcıların ça-

lışma odalarının paylaşımı, duruşma salonlarının belirlenmesi, mah-

keme kalemlerinin kırtasiye ihtiyaçları, genel temizlik, personelin

yemek ve ulaşımı gibi konularda kaçınılmaz olarak aksamalar ve ihti-

laflar yaşanmaktadır. Özetle bir adliyedeki yönetim sistemi, Cumhuri-

yet başsavcılarının kişisel beceri, tercih ve deneyimlerine bağlı olarak

şekillenmektedir. Herhangi bir yasada CBS’ye, mahkemeler ve yargıç-

larla ilgili idari tasarrufta bulunma yetkisi verilmemiştir. Genelgelerle

şekillendirilmeye çalışılan bir sistemin varlığı göze çarpmaktadır. Öte

yandan, adliyedeki hizmet aracı, telefon, faks, fotokopi cihazı, kamera,

keşif yazıcısı, bilgisayar vb. gereçler CBS’nin izni ile kullanılabilmek-

te, kimi zaman yargıç odaları başsavcı tarafından değiştirilebilmekte,

mahkemeye atanan personelin hangi mekânda çalışacağına başsavcı

tarafından karar verilmektedir. Bugün için şehir içi ve şehirlerarası te-

lefon görüşmeleri aynı tarife üzerinden ücretlendirildiği ve il ve ilçe-

lerdeki hemen hemen tüm birim müdürleri şehirlerarası görüşmelere

açık telefon hattına sahip oldukları halde yargıçların oda telefonları

şehirlerarası görüşmeye kapalıdır. Yargıçlar, görevin gerektirdiği hu-

suslarda dahi çalıştıkları ilin sınırları dışındaki adli birimlerle baş-

savcının odasındaki telefondan görüşme yapabilmektedirler. Bu gibi

konularda inisiyatif tamamen ve fiilen başsavcıya bırakılmıştır. Adli-

ye içindeki bu işleyiş, protokoldeki sıradüzeni, başsavcılara sağlanan

makam odası, dinlenme odası, koruma, sekretarya gibi ayrıcalıklar

ile makam arabası

tahsis edilmesi gibi olanaklar ile birleştiğinde va-

tandaşın ve il/ilçe bürokrasisinin zihninde oluşan görüntü, yargıçlar

aynı olanaklara sahip olmadıkları için mahkemelerin CBS’ye bağlı bi-

rer birim, yargıçların da CBS bünyesinde çalışan bir görevli oldukları

yönündedir.

Kimseden emir ve talimat almayan, bağımsız mahke-

237 sayılı Taşıt Kanunu’nda taşra adalet teşkilatındaki herhangi bir görevli

için makam arabası öngörülmüş değildir. Buna karşın bugün ülkemizde her il

Cumhuriyet başsavcısı ile ağır ceza mahkemesi bulunan ilçe adliyelerinde görev

yapan Cumhuriyet başsavcılarına araç tahsis edilmiş durumdadır. Kanunen bu

araçların makam arabası olarak nitelendirilmesi mümkün değildir. 237 SK’ye ek

1 ve 2 numaralı cetvellerde hangi görevler için makam arabası tahsis edileceği

sınırlı olarak sayılmıştır. Belirtilen görevler arasında CBS yoktur. Bu durumda

halen il ve ilçe başsavcıları tarafından kullanılmakta olan araçlar hizmet aracı

kategorisinde değerlendirilebilir.

Ali Altıntaş, Yargı Bağımsızlığı Bağlamında Karşılaştırmalı Hukukta ve Türk