444 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Kumru KILIÇOĞLU YILMAZ
443
6) Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması (Mahkeme Kararıyla Diğer
Eşin Rızasına Bağlanan Hukuksal İşlemlerde) (TMK. md.199;
İMK. md.178)
TMK. md.199 hükmüne göre:
“Ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan
malî bir yükümlülüğün yerine getirilmesi gerektirdiği ölçüde, eşlerden birinin
istemi üzerine hâkim, belirleyeceği malvarlığı değerleriyle ilgili tasarrufların
ancak onun rızasıyla yapılabileceğine karar verebilir.
Hâkim, bu durumda gerekli önlemleri alır.
Hâkim, eşlerden birinin taşınmaz üzerinde tasarruf yetkisini kaldırırsa,
re’sen durumun tapu kütüğüne şerh edilmesine karar verir.”
a) Eşlerin Hukuksal İşlem Özgürlüğünün Yargı Kararıyla
Sınırlandırılması
TMK. md.199, eski Türk Kanun-u Medenisi’nde olmayan yeni bir
düzenleme getirmiştir.
Yeni TMK.’muz kadın erkek eşitliği ilkesinin bir sonucu olarak,
eşlerin hukuksal işlemleriyle ilgili olarak 193. maddesinde temel bir
kural koymuştur.
Madde
“Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, eşlerden her biri diğeri
ve üçüncü kişilerle her türlü hukuki işlemi yapabilir.”
hükmünü getirmiştir.
Madde incelendiğinde, bu konuda getirdiği kuralın mutlak bir
kural olmadığı görülmektedir. Zira madde “kanunda aksine aksine
hüküm bulunmadıkça” istisnasına yer vermiştir. Eşler birbirleriyle ve
üçüncü kişilerle, kural olarak, diğer eşin veya başka bir kimsenin ona-
yına gerek kalmaksızın her türlü hukuki işlemi yapabilirler. Bu kura-
lın tek istisnası “kanunda aksine hüküm bulunması” halidir.
30
Buna
göre, kanunla eşlerin hukuksal işlem özgürlüğünü sınırlandırılmış
olması mümkündür.
TMK. md.199, kanunla eşlerin hukuksal işlem özgürlüğüne getiril-
30
Alparslan Akartepe, “Evlilik Birliğinde Eşlerden Birisinin Bazı Malvarlığı Değer-
leri Üzerindeki Tasarruf Yetkisinin Sınırlandırılması”,
Erzincan Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Dergisi
, 2009, s.169.