248 / 473
TBB Dergisi 2015 (121)
Gökhan Yaşar DURAN
247
çok iki veya daha fazla kişinin katılımıyla birlikte müşterek failler ara-
sında da bir rüşvet anlaşması yapılarak işlenebilir. Bu ihtimale göre,
kamu görevlisine rüşvet anlaşması ile sağlanan menfaat karşılığında,
rüşvet veren kişinin askerlikten kurtulması sağlanmaktadır. Doktrin-
deki bir görüşe göre, ‘Gayrimeşru bir işinin görülmesi için rüşvet veren
kişi, rüşveti alan kamu görevlisi tarafından bu suç işlendiği takdirde,
ayrıca bu suça iştirakten dolayı cezalandırılmalıdır’.
137
AsCK m.81 söz
konusu olduğunda ise, rüşvet alan kamu görevlisinin işlediği suç, fai-
lin iştirak hükümlerine göre (AsCK m.81/2) cezalandırılmasını gerek-
tirirken, rüşvet veren kişi ise bu suçun asli faili olarak (AsCK m.81/1)
cezalandırılmaktadır. Ancak burada konumuz açısından önemli olan
husus AsCK m.81 hükmünü rüşvet anlaşması yaparak ihlal edenlerin
ayrıca rüşvet suçundan dolayı cezalandırılıp cezalandırılmayacakları
hususudur. Bu konuda eski tarihli bir Askerî Yargıtay kararı yol gös-
tericidir. Karar şöyledir:“
Sanığın ihtiyat askerlik hizmetini yapmadığı halde
defterlere yapmış gibi şerh verilmesi, kısmen askerlikten kurtulmak amacını
istihdaf eden bir hile olması itibariyle bu hileden maddî ve manevi menfaat-
ler de temin edilebileceğine göre sanığın ayrıca rüşvet suçundan da”
ceza-
landırılması gerekmeyecektir. Askerî Yargıtay bir başka kararında ise
bunun nedenine ilişkin önemli bir açıklamada bulunmaktadır. Karar
şöyledir: “
Karşılıklı anlaşma neticesi bölük komutanına menfaat temin et-
meyi kabul eden ve vaadini yerine getiren er ile adı geçeni hakikat hilafına
yoklamalarda mevcut göstererek askerlik hizmetini kayden yürüten ve fakat
ihbar tarihine kadar onu 11 ay gibi uzun bir süre askerlik hizmetinden uzak
tutan bölük komutanının fiilleri münferiden firar ve rüşvet suçlarını teşkil
etmeyip bünyesinde her iki suçu da içtima ettiren askerlikten kurtulmak için
hile yapmak suçu(nu)
” oluşturacaktır.
138
Bu karara göre, AsCK m.81, rüş-
vet suçunun unsurlarını da bünyesinde barındırdığı için sadece AsCK
m.81’den uygulama yapılmalıdır. Kanaatimizce bu karardan çıkarıl-
ması gereken sonuç iki suç arasında bileşik suçun (TCK m.42)
139
varlı-
ğının kabul edildiğidir. Bu nedenle iki suç arasında içtima hükümleri
uygulanamayacaktır.
137
Artuk/Gökçen/Yenidünya, s.1058.
138
As.Yrg.3.D.13.8.1965 E.710 K. 694, Özbakan, s.190.
139
“Bileşik suç” başlıklı TCK’nın 42’nci maddesi şöyledir: “(1) Biri diğerinin unsuru-
nu veya ağırlaştırıcı nedenini oluşturması dolayısıyla tek fiil sayılan suça bileşik
suç denir. Bu tür suçlarda içtima hükümleri uygulanmaz”.