dergi-121

TBB Dergisi 2015 (121)

Mahmut ŞEN

öncelikle mahkeme ya da hâkimin yeterince bağımsız olup olmadı-

ğını tespit etmektedir. Bu konuda AİHM, genel olarak yargı sistemi-

nin, özelde ise uyuşmazlığı karara bağlayan mahkeme ya da kurulun

bağımsızlığından söz edebilmek için, bazı objektif ve subjektif kriter-

ler aramaktadır. Mahkeme, yargının objektif bağımsızlığına, ülkenin

yargıya ilişkin kurumsal ve anayasal düzenlemelerini değerlendire-

rek karar vermektedir. Kurumsal bağımsızlık açısından bakıldığında,

AİHM’ne göre yargı sisteminin organizasyonu ve yönetiminden so-

rumlu olan yargı kurulu da, yasama ve yürütme erklerinden bağımsız

olmalıdır. Yargı kurulunun yapısı, mali olanakları, yetki ve görevleri,

üye kompozisyonu, üyelerin seçim yöntemi ve sahip oldukları güven-

celer, bağımsızlık ilkesine uygun belirlenmelidir.

AİHM’ne göre, hâkimlere ilişkin disiplin kararı, ya bağımsız bir

mahkemece ya da üyelerinin anlamlı bir çoğunluğu meslektaşları ta-

rafından seçilmiş hâkimlerden oluşan kurullarca yerine getirilmeli,

yürütme organının bu süreçte etkisi olmamalıdır.

Esasen, hâkim ve

savcıların özlük hakları ile ilgili konularda karar verme ve yargının

verimli ve etkin bir şekilde işlemesini sağlama fonksiyonlarının ya-

nında, Yargı kurulunun asıl işlevi, yargı bağımsızlığının teminat altı-

na alınmasıdır. Gerçekten, yargı kurullarının ilk ortaya çıkmaya başla-

dığı zamanlarda yapılan tartışmalar dikkate alındığında temel amaç,

yargı mensuplarının özlük işlerinin, yürütmeden bağımsız bir organ

tarafından karara bağlanması yoluyla demokrasi ve hukuk devleti an-

layışının geliştirilmesidir.

AİHM tarafından, disiplin süreçlerini yürütecek olan kurulun

yapısına ilişkin yapılmış olan tespit, evrensel hukukun temel belgele-

rine dayanmaktadır. Avrupa Hâkimleri Danışma Konseyi’nin 1 no’lu

tavsiye kararına göre, hâkimlerin disiplin işlerini yürütecek olan oto-

Nuno Garoupa,Tom Ginsburg, “Guarding the Guardians: Judicial Councils and

Judicial Independence” PublicLaw& Legal Theory Working Papers No. 250,

2008, s. 29,

edu/mwg-internal, erişim tarihi

07.01.2014, Dimitry Kochenov, EU Enlargement and the Failure of Conditionality.

Pre-accession Conditionality in the fields of democracy and the rule of law, Klu-

werLaw International,2008,s.249

AİHM, Mitrinovski- Makedonya, başvuru no: 6899/12, 30 Nisan 2015, http://

hudoc.echr.coe.int, erişim tarihi: 30.05.2015

Burak Çelik, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu: Yapısal Açıdan Karşılaştırma-

lı Bir İnceleme, XII Levha Yayınları, No: 263, İstanbul, 2012, s. 9.