dergi-121

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Hâkim ve Savcılara İlişkin Disiplin ...

karar veren kurul üyelerinden ikisinin, kendisinin suçluluğu hakkın-

da basına yansıyan ifadeleri olduğu, bu ifadeler dikkate alındığında

dosya ile ilgili nihai karar verilmeden önce, şahsı ile ilgili önyargıla-

rının bulunduğu, bu nedenle tarafsızlıklarını kaybettikleri ileri sürül-

müştür. Mahkeme, öncelikle tarafsızlıkla ilgili genel ilkeyi açıklamış-

tır. Buna göre, aksine bir veri elde edilene kadar her hâkim, tarafsız

addedilmektedir. Bu noktada, yargısal makamlar, tarafsız olduklarına

ilişkin algı ve kamuoyu güvenine zarar vermemek için gereken ihtiyat

ve özeni göstermelidir. Bu ihtiyat ve özen yükümlülüğü gereğince, ba-

sın tarafından provoke edildikleri durumda bile, yargısal süreçte açık-

lama yapmaktan mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Karar verme

süreçlerine katılacak kişilerin, haklarında karar verecekleri kişilerin

suçluluğu konusunda karar öncesinde bir kanaate sahip olduklarını

belli eden açıklamalar, taraflılık algısına neden olacaktır. Somut olay-

da, kurul üyelerinden bazıları tarafından henüz karar kesinleşmeden,

başvuranın isnat edilen fiilleri işlediği yönünde basına açıklamada bu-

lunması, tarafsızlık ilkesinin ihlali olarak değerlendirilmiştir.

Tarafsızlık açısından Mitrinovski-Makedonya kararı’nda da ben-

zer değerlendirmeler yapılmış ve Kurul’un toplantıya katılan 15 üye-

sinden birisinin tarafsızlık ilkesine aykırı davrandığından bahisle ihlal

kararı verilmiştir. Karara göre, Makedonya’da Yargı Kurulu 15 üyeden

oluşmaktadır. Adalet Bakanı ve Yargıtay Başkanı doğal üye olup, 8 üye

meslektaşları tarafından, 5 üye ise parlamento tarafından seçilmiştir.

İlgili yargı mensubu hakkında ihbar, 15 üyeden birisi olan, doğal üye

Yargıtay başkanı tarafından yapılmıştır. Yapılan soruşturma sonucu,

görevi kötüye kullandığı gerekçesiyle başvuran, meslekten çıkarılmış-

tır. Bu kararın alındığı oturuma, ihbarı yapan doğal üye olan Yargıtay

başkanı da katılmıştır. AİHM’ne göre, disiplin sürecinde aynı kişinin

birden fazla fonksiyon icra etmesi, adil yargılanma hakkı açısından

uygun değildir. Somut olayda, ihbar yapılırken olaya ilişkin deliller

ve suçluluğa ilişkin hukuki görüşler eklenmiştir. Yargısal süreçte bir

savcının üstlenmiş olduğu rol, Yargıtay başkanı olan kurul üyesi tara-

fından üstlenilmiştir. Bu üyenin savcı fonksiyonu ile ihbar ve iddiada

bulunduktan sonra, ilgili hakkında disiplin cezasının verildiği karar

AİHM, Oliciç-Hırvatistan, Başvuru no:22330/05, 5/02/ 2009

coe.int, erişim tarihi: 02.05.2015.