dergi-121

TBB Dergisi 2015 (121)

Ezgi EDİBOĞLU

259

ğı haklara binaen; bu hakların süjeleri kimlerdir? Ceza hukuku an-

lamında ise; ekosisteme karşı işlenen suçların kapsamı nedir, kimler

bu suçu işleyebilir ve bu suçlara karşı kimler dava açabilir? Bu hak ve

ceza yaptırımı hukukumuzda nerede yer alıyor veya gelecekte nerede

yer almalıdır?

Tanımındaki kavramlardan ve açıklamalardan da anlaşıldığı

üzere, ekosistem çok geniş bir süjedir ve bu durum ekosisteme karşı

işlenen suçların kapsamı konusunda ne kadar geniş bir alana sahip

olduğumuzu göstermektedir. Ekosistem hakları ise bu alanı koruyan

hukuki zemindir. O halde, ekosisteme zarar veren veya ekosistemin

sürdürülebilirliğine engel olan davranışlar birer hukuka aykırılık teş-

kil edecektir. Dikkat etmek gerekir ki; sadece ekosistemlerin sağlığı

değil, devamlılığı da koruma kapsamına girmektedir.

Sürdürülebilirlik kavramı da ekosistem haklarının korumasında-

dır ve sürdürülebilir kalkınma kavramını da kapsar. Sürdürülebilir

kalkınma,

“doğal kaynakların sürekliliğini tehlikeye düşürmeden, gerçek-

leştirilen ekonomik kalkınmadır.”

Fakat belirtmek gerekir ki bu kavram

özünde yine bir devlet politikası olarak ekonomik hedefleri göster-

mektedir çünkü asıl amaç ekonomik bir kavram olan kalkınmadır.

Buna alternatif olarak sunulan sürdürülebilir gelecek/yaşam kavramı

ise doğal varlıklara bir “kaynak” olarak değil de bir “varlık” olarak

bakmaktadır.

2. EKOSİSTEM HAKLARININ SÜJELERİ VE DAVA EHLİYETİ

Bu hakların kapsamından sonra söz konusu hakları kimlerin ihlal

edeceği ve yapılan ihlallere karşı kimlerin hak sahibi olacağı mesele-

si ikinci temel noktadır. Türk hukuku, hukuki mücadele dayanağını

Anayasa’nın 2’nci maddesinden alır, adil yargılanma hakkını ise yine

Anayasanın 36. maddesi sayesinde güvence altına alır ve nihayet aynı

madde dava hakkının “herkes”’ ait olduğunu belirtir. Ayrıca yargı ka-

rarlarına da herkesin uyması gereği Anayasa’nın 138’inci maddesi ile

Çepel, s. 160.

Mark Hertsgaard, Yeryüzü Gezgini, Çeviri: Anıl Emel, Tema Vakfı Yayınları,

İstanbul 2001, s. 231-256.