dergi-121

Ekolojik Hukuk Bakış Açısıyla Ekosistem Hakları

262

küçük veya yeni oluşan kuruluşların da yer alması elzemdir; aksi hal-

de yerel ölçekli zararların fark edilmesi ve müdahalesi zorlaşacaktır.

Yerli halkın ise yargı yoluna gitmesi, büyük çevre felaketlerinin dı-

şında pek mümkün olmamaktadır zira iptal davalarının maliyeti (bi-

lirkişi, keşif vb. ücretleri) ile bu konudaki mevzuatın durumu kişiler

açısından caydırıcı olmaktadır.

Yukarıda yapılan açıklamalar ile bu kadar geniş hukuki yararı

olan kesimi işaret etmek, akıllara dava yükü ile ilgili sorular getire-

bilecektir. Şöyle ki; ekonomik bir çıkar sağlamayan ve bireysel farkın-

dalığı bu kadar az olan ekolojik hukuk mücadelesinde, kişilerin onca

masraf yaparak sürekli yargı yoluna başvurmalarını beklemek ger-

çekçi olmayacaktır.

Açıklanan tüm hususlar toparlandığında şöyle bir yargıya varılır:

Ekosistem bir hak süjesi olarak vardır; fakat ekosistemin korunması-

nı talep hakkı ekosistemde yaşayanlara ait bir haktır. İşte bu yüzden

çevre hukuku ile ilgili davalarda, menfaat ihlali kavramının geniş yo-

rumlanması ve ekosistemin korunmasını talep hakkı yaygın olarak

kullanılabilir hale getirilmelidir.

2.2. Süjelerin Ceza Hukuku Kapsamında İncelenmesi

Ceza davalarında ekosisteme karşı suç teşkil eden ve kanunumuz-

da suç olarak tanımlanan bir fiil görüldüğü zaman ihbar yoluyla sav-

cılar harekete geçirilebilecektir. Kanunsuz ceza olmaz kuralı gereği bu

suçların kanunda yer alması şarttır. Şikâyete tabi olmayan zira herkesi

ilgilendiren bu suçlar aşağıda açıklanacaktır. İddia makamı kamu ol-

duğu için burada savcıların dava zamanaşımı içinde ihbar suretiyle

haberdar edilmesi yeterlidir.

Mağdur, konu itibariyle ekosistemler olacaktır fakat belirtmek ge-

rek ki henüz ceza kanunumuz yeterli ekosisteme karşı suç tanımı yap-

mamıştır. Hava, su veya kara ekosistemlerine karşı işlenen suçların bir

karşılığı bulunmamaktadır.

davayı ehliyet yönünden reddetmiştir. Diğer bir örnek; Danıştay 8. Dairesi T. 15/

06/1998, E.1998/397, K. 1998/2243. İşbu kararlara ulaşılırken

adresinden yararlanılmıştır.