dergi-121

Davaların Birleştirilmesinde Bağlantı

314

doktrinde eleştirilmektedir.

Zira usul ekonomisi ve çelişik karar-

ların çıkmaması bakımından en az karşı dava ve objektif dava bir-

leşmesi kadar önemli olan davaların birleştirilmesi imkânının “aynı

sıfat” şartı ile kısıtlanması fikrimizce de yerinde değildir. Söz ko-

nusu durumlarda bir mahkemenin kendi görevine girmeyen uyuş-

mazlıkları da incelediği bir vakıa iken davaların birleştirilmesi ba-

kımından böyle bir kısıtlama yapılmamalıdır. Kanun koyucunun bu

kısıtlamadan muradı göreve ilişkin kuralların getirilen istisnalarla

fazlaca delinmesini önlemek olsa dahi bu kısıtlamanın uygulama-

daki duruma göre içtihatlarla getirilmesine imkân vermesi daha ye-

rinde bir karar olurdu.

II. Hâkimin Takdir Yetkisini Kullanması

Hâkim iki davanın birleştirilmesine karar verirken öncelikle yu-

karıda da bahsedilen söz konusu davaların aynı sıfat ve düzeydeki

mahkemelerde görülüp görülmediğini incelemelidir. Ancak bu incele-

me hâkimin sübjektif kanaatine bağlı olmayıp objektif kriterlere bağ-

lanmıştır.

Ardından hâkim söz konusu davalar arasında bağlantı bulunup

bulunmadığını incelemelidir. Bu noktada HMK mevcut düzenleme-

siyle mülga HUMK’a nazaran hâkime daha geniş bir takdir alanı bı-

rakmıştır. Ancak bu takdir alanı daha çok hâkimi davaları birleştir-

meye teşvik etmek yönündedir. Zira yukarıda da ifade edildiği gibi

birleştirme için davalar arasında benzer maddî sebeplerin aranması

birleştirmemeye değil birleştirmeye yönelik bir unsurdur.

Son olarak hâkim, usûl ekonomisinin sağlanıp sağlanmayaca-

ğını göz önünde bulundurmalıdır. Bu noktada hâkimin sübjektif ka-

naati oldukça önemlidir. Hâkim, davalar arasında bağlantı bulunsa

dahi gereksiz masrafa ve uzamaya neden olacaksa davaların birleşti-

rilmemesine karar verebilir.

Ermenek, s.108.

“HMK. nun 166/1 maddesinde aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfat-

taki hukuk mahkemelerinde açılmış davaların aralarında bağlantı bulunması du-

rumunda birleştirilebileceği şeklinde düzenleme yapıldığı, bu hususunun kamu

düzeni ile ilgili olup mahkemece yargılamanın her aşamasında res’en dikkate

alınması gerektiği anlaşılmakla ) gerekçesi ile mahkemenin görevsizliğine karar

vermiş ise de, Sulh Hukuk Mahkemesi’nin birleştirme talebine olumlu yanıt veri-

lip bilahare birleştirmeyi kabul ettikten ve yargılamaya devam ettikten sonra Sulh