312 / 473
TBB Dergisi 2015 (121)
Mehmet Said COŞKUN
311
da verilecek hüküm diğer davada delil olarak kullanılabilecekse bura-
da hükümlerin birbirlerini etkilediğinden bahisle bağlantının varlığı
kabul edilmelidir.
58
Bir dava ile bu dava bakımından bekletici sorun
sayılabilecek bir hususun görüldüğü davanın HMK m.166’ya göre bir-
leştirilmesi mümkün ise o hususu bekletici sorun saymak yerine bu
iki davayı birleştirmek gerekir.
59
Zira bu iki davanın da hükümleri bir-
birini etkileyecek mahiyettedir. Örneğin, ilk olarak arazi sahibi A, B’ye
karşı el atmanın önlenmesi davası açmıştır, diğer yandan da daha son-
ra C, A’ya söz konusu arazinin kendisine ait olduğu iddiasıyla istih-
kak davası açmıştır. Bu durumda ikinci davanın ilk dava bakımından
bekletici sorun yapılması yerine bu iki davanın birleştirilerek birlikte
görülmesi daha yerinde olacaktır. Zira arazinin sahibi eğer C ise A’nın
açtığı dava husumet yokluğundan reddedilecektir. Bu bakımdan bu
iki davada verilecek hükümler birbirini etkilemektedir.
B. AMAÇSAL AÇIDAN BAKIŞ
1. Usûl Ekonomisi
Usûl ekonomisi ilkesi medenî usûl hukukunun en temel ilkele-
rinden biri olup hâkime bunu sağlamak bir görev olarak verilmiştir.
Bunun yanında hâkime usûl ekonomisini sağlamasına yardımcı ola-
cak enstrümanlar da verilmiştir. Bunlardan en önemlilerinden biri hiç
şüphesiz davaların birleştirilmesi kurumudur. HMK m.166’nın gerek-
çesinde davaların birleştirilmesi kurumunun usûl ekonomisi açısın-
dan büyük önem taşıdığı ifade edilmiştir.
60
Bağlantının unsurlarından özellikle davalardaki maddî sebeple-
rin aynı olmasının aranması usûl ekonomisini sağlamaya yöneliktir.
Zira maddî sebepler aynı olduğunda tahkikat ortak yürütülecek ve
aynı vakıa iki ayrı davada iki defa incelenmeyecektir.
61
Örneğin bir
58
Ermenek, s.165-168.
59
Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s.607.
60
Gerekçe, s.201.
61
“Aynı mahkemede açılan davalar arasında bağlantı bulunduğu ve tahkikatın
birlikte yürütülmesinde hukuki menfaat bulunduğu görülmektedir. Bu durum-
da mahkemece, yargılamanın temel prensiplerinden olan usul ekonomisi de dik-
kate alınarak; Aksaray 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin bozma öncesi 2011/28 E,
2012/137 K. sayılı dosyası ile eldeki davanın HMK.166. maddesi gereğince bir-
leştirilmesine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru bu-
lunmamış ve kararın bozulması gerekmiştir.” 4. HD. E. 2013/4165 K. 2014/4192