91 / 473
Anayasa Mahkemesi: “Resmi Nikâh Olmaksızın Dini Nikâh Caizdir”
90
Bu nedenle, başta sosyal, kültürel ve hukuksal olmak üzere birçok
bileşeni olan evlilik kurumunun; oluşumunu, sürdürülmesini, sonlan-
dırılmasını ve bu kuruma bağlı ilişkilerin düzenlenmesini konu alan
hukuksal kurallar kamu düzeninden kabul edilmektedir.
Öyle ki, evlilik kurumunun da içinde yar aldığı kurallar, yalnızca
kanunla düzenlenmemiş, aynı zamanda Anayasa tarafından da gü-
vence altına alınmıştır.
Bu kapsamda, gerek mülga 743, gerekse halen yürürlükte bulunan
4721 sayılı Türk Medeni Kanununda (TMK) resmi nikâh olmadan dini
tören yapılması yasaklanmıştır.
TMK’daki bu yasağa aykırı eylemler, mülga 765 ve halen yürürlük-
te bulunan 4721 sayılı TCK’da da suç sayılıp cezaya bağlanarak temi-
nat altına alınmıştır.
Son olarak, Anayasa’nın 174. maddesinde de,
evlenme akdinin ev-
lendirme memuru önünde yapılacağına dair medeni nikâh esası ile TMK’nın
resmi nikâh olmadan dini tören yapılmasını yasaklayan hükmünün
Anaya-
saya aykırı olduğu şeklinde anlaşılamayacağı ve yorumlanamayacağı
belirtilmiştir.
Ancak Anayasa Mahkemesi (AYM) itiraz yoluyla önüne gelen ve
TCK’nın,
evlenme akdi olmaksızın evlenmenin dinsel törenini yapan ve yap-
tıranlara ceza öngören
hükümlerinin iptali talep edilen bir davada, dava
konusu hükümleri Anayasa’ya aykırı bularak (oy çokluğuyla) iptaline
karar vermiştir.
2
Bu çalışmada AYM’nin anılan kararı, öğreti, yargı kararları, yargı-
lama pratikleri ve Anayasa’ya uygunluk/aykırılık ölçütleri bağlamın-
da irdelenecektir.
2. İnceleme
TMK, TCK ve Anayasa’nın İlgili Hükümleri ve “Kamu Düzeni”
Kavramı
TMK’nın
“Aile cüzdanı ve dini tören”
başlıklı 143. maddesi uyarınca:
“Evlenme töreni biter bitmez evlendirme memuru eşlere bir aile cüzdanı verir
.
2
AYM, 27.5.2015, E: 2014/36, K: 2015/51