dergi 123

385 / 497

“Özgürlüklerin Şiddeti”nden “Şiddetin Özgürlüğü”ne: Sosyo-Hukuksal Gelişimi İçinde Terör ... 384
Ominis definitio perileus est1
GİRİŞ
Bu çalışmanın konusunu, Amerikalı Yargıç Stewart gibi “teröris-
ti gözünden tanıyanlar ”ın2 öznel yargılar kataloğunda yer edinememiş,
son on yılın popüler “şiddet ve özgürlükler ilişkisinde kavramsalla-
şamayan terör etiketi”nin siyasal kaygılardan uzak bir eleştirisi oluş-
turmaktır. Ne var ki, disiplinler arası dahi olsa, kavramın çerçevesini
normatif bir bakış açısıyla formüller eksenine zincirleyecek olsa da,
Yargıç Stewart gibi işin daha “sofistike” kısmında olanlar için ayrıca bir
“teröristi gözünden tanıma rehberi” bulunmaktadır.
Böylesine iki ucu keskin bıçak, ama içten içe ikilemli bakışın temel
hedefi ise şudur: Normatif bir yaklaşım sonucu çerçevesi çizilecek olan
kavram, gerçekten, hukuksal anlamda, devletler için uluslararası düz-
lemde bir erga omnes veya başka türden yükümlülükler içinde tartışma
konusu oluşturacak mıdır? Sorumuzu daha da ayrıntılı soracak olur-
sak, ulusal ve uluslararası düzlemde devletler için koruma, önleme,
cezalandırma sorumluluğu ortaya çıkaracak mıdır? Bu çalışmada, bir
araştırmacının3 “kutsal kâseyi aramak”4 kadar olanaksız olduğunu dü-
şündüğü bir “ortak tanıma ulaşmak” ya da “kavram tanımlamak” gibi
bir sorumluluk yoktur. Bundan dolayıdır ki insancıl bilimlerden alına-
cak ilhamla kavramı oluşturup hukuksal çerçevesini gösterir ulusötesi
bir resim çizebilmek bu çalışma açısından bir başarı olabileceği gibi
var olan gerçekliği isimlendirmek ve uygulamaları eleştirebilmek açı-
sından da gereklidir.5 Böylece aslında devletlerin ulusal ve uluslararası
1 “Bütün tanımlar tehlikelidir” anlamına gelen latince ifade.
2 Bu ünlü ifade Jocabilis v. Ohio US 378: 184, 197 kararında Yargıç. Stewart’ın “Te-
rörizmi görünce tanırım” şeklinde çok popüler olan ve hukuken tartışılan yak-
laşımından alınmış ve bu yaklaşım doktrinde Duffy, (bkz. Helen Duffy, War on
Terror and International Law) gibi üstü örtük biçimde birçok sert eleştiriyi karşı-
lamış olmasına rağmen ilerde Arendt’in şiddet üzerine yaklaşımında görüleceği
gibi aslında terör “kötü çocuklar” metaforunun bir itirafı gibi düşünülmüştür.
3 Levitt, Geoffrey. Is “Terrorism” Worth Defining?, s. 13, Ohio Northern University
Law Review 97, 1986
4 Hristiyanlık tarihinde en çok aranan ve bir türlü bulunamayan kutsal nesne ola-
rak İsa peygamberden kalan ve son yemekte kullanılan kutsal kasedir. Bundan
dolayıdır ki Anglo-Amerikan dillerinde imkansız derecede zor bir hedefe ulaş-
mak istemek anlamında “kutsal kaseyi aramak” deyimi kullanılır.
5 Kapitan Tomis, Terrorism As a method of Terrorism, Meggle, George (ed.) Ethics
of Terrorism & Counter Terrorism, Gazellebooks, Chapter I: Terrorism & Coun-
ter- Terrorism Semantics, 2005,Frankfurt, s.22