Dergi(124)

Bir Ceza Muhakemesi Hukuku İşlemi Olarak Adli Arama...

248

kımından önem arz etmektedir. Ceza muhakemesi, işlendiği ileri sürü-

len suçla ilgili olarak maddi gerçeği aramaktadır.

Ancak modern ceza

muhakemesi kuralları, muhakeme taraflarının menfaatleri arasında

bir değerlendirme yapmakta ve anayasal ilkeler doğrultusunda, bir ta-

raftan iddia makamına maddi gerçeği bulmak için gerekli imkânları

tanırken, diğer taraftan da sanığın minimum haklarını garanti altına

almaktadır.

Bu bağlamda maddi gerçeğin araştırılması gayesi mutlak

olarak görülmemeli, bu gayeye varmak için olsa bile, kabul edilemeye-

cek fedakârlıklar, bir diğer deyişle gerçeği araştıramama pahasına da

olsa korunması gereken yüksek menfaatlerin bulunduğu kabul edil-

melidir.

Maddi gerçeğin araştırılması gayesinde önemli olan, insan

haklarını koruyarak maddi gerçeğin ortaya çıkarılması olmalıdır. O

halde ceza muhakemesinin gayesini, insan haklarını ve hukuku koru-

yarak maddi gerçeğin ortaya çıkarılması olarak belirlemek doğru ola-

caktır.

Bir ceza muhakemesi işlemi olarak adli arama da bu çerçevede

ele alınmalıdır.

Ceza muhakemesinde maddi gerçeğin araştırılması gayesine

ulaşmak bakımından en çok başvurulan yollardan biri de delil elde

etme ve suçu ve failini ortaya çıkarma yöntemlerinden biri olan ara-

ma tedbiridir. Arama, saklanan bir kişinin veya gizli ve saklı tutu-

lan bir eşyanın, önleme veya adlî amaçlarla, meydana çıkarılması için

yapılan bir işlem olup

temel hak ve hürriyetlerinin sınırlandırılması

Maddi gerçek, geçmişte olup biten bir olayın, onu temsil eden vasıtalar, yani

deliller aracılığıyla bugün ortaya konulmuş halidir. Bkz. Metin Feyzioğlu, Ceza

Muhakemesinde Vicdani Kanaat, Ankara: Yetkin Yayınları, 2002, s. 72; Hakan Ka-

rakehya, “Ceza Muhakemesinin Amacı”,

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Der-

gisi

C.65, S.2, 2007, s. 126.; Suç ve ceza bağlamında gerçeği bulmanın neredeyse

imkansız olduğuna ilişkin bkz. Thomas Weigend, “Ceza Muhakemesi Gerçeği mi

Arıyor? Bir Alman Perspektifi”, Çev. Ali Emrah Bozbayındır,

Ceza Hukuku Dergisi

Y.1, S.2, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2006, s. 330 vd.

Karakehya, s. 122.

Kunter-Yenisey-Nuhoğlu, s. 29.

Bugün ceza muhakemesinin gayesi konusunda doktrinde farklı görüşler ileri

sürülmüş olup maddi gerçeklik yanında, hukuksal barışın tesisi ve muhafazası,

münferit bireyin özgürlük ve haklarının devlet müdahalelerine karşı korunması,

infazın güvence altına alınması ve yargılamanın şekil kurallarına uygun biçimde

yapılması ve hukuka bağlı bir yargılamayı sağlamak gibi amaçları içeren karma-

şık bir amaçlar topluluğu olduğu da ifade edilmektedir. Bkz. Yener Ünver, “Ceza

Muhakemesinde İspat, C.M.K. ve Uygulamamız”,

Ceza Hukuku Dergisi

, Seçkin Ya-

yınevi, Ankara, Y.1, S.2, 2006, s. 105.

Kunter-Yenisey-Nuhoğlu, s. 1033.