Dergi(124)

Bir Ceza Muhakemesi Hukuku İşlemi Olarak Adli Arama...

250

ratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük

ilkesine aykırı olamayacaktır. Anayasa’nın 20 ve 21. maddelerinde gös-

terilen sınırlama nedenleri ise millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlen-

mesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya baş-

kalarının hak ve özgürlüklerinin korunmasıdır. Bu doğrultuda temel

hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması sonucunu doğuran bir tedbir

olan arama, Anayasa’nın 13. maddesinde düzenlenen sınırlandırma

şartlarına tabidir.

Aramanın uygulanmasına ilişkin kurallar Anayasa ile birlikte

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK), Polis Vazife ve Salahi-

yet Kanunu (PVSK) ve ilgili kanunlarda (Kaçakçılıkla Mücadele Ka-

nunu, Orman Kanunu vb.) düzenlenmiştir. Bununla birlikte, Adlî ve

Önleme Aramaları Yönetmeliği 01.06.2005 tarih ve 25832 sayılı Resmi

Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiş ve arama tedbiri bakımın-

dan ayrıntılı düzenlemelere yer vermiştir. Temel hak ve özgürlüklere

ağır müdahale teşkil eden bir tedbir olan arama konusunda yönetme-

lik çıkarılması ise haklı olarak eleştirilmiştir.

Nitekim İstanbul Barosu

Başkanlığı’nca 01.06.2005 gün ve 25832 sayılı Resmi Gazete’de yayım-

lanan Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’nin bazı maddelerinin

iptali istemli Adalet ve İçişleri Bakanlıkları aleyhinde Danıştay’da

açılan davada, Danıştay 10. Dairesinin 13.03.2007 gün ve 2005/6392 E.

2007/948 K. sayılı kararı ile Yönetmeliğin 8. maddesinin “a” bendin-

deki “…yakalanması amacıyla konutunda, işyerinde, yerleşim yerinde,

bunların eklentilerinde ve aracında yapılacak aramada…” ibaresinin,

“f” bendindeki “…ilgilinin rızası…” ibaresinin ve 30. maddesinin 1.

fıkrasının Anayasa ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’na aykı-

rılığı nedeniyle iptaline karar verilmiş ve karar Danıştay İdari Dava

Daireleri Kurulu’nun 14.09.2012 gün ve 2007/2257 E. 2012/1117 K. sayılı

kararı ile onanmıştır. Ancak halen yürürlükte bulunan Adlî ve Önle-

me Aramaları Yönetmeliği’nde yer alan ve özellikle karar alınmadan

yapılacak aramalar bakımından getirilen bazı düzenlemeler CMK ile

1412 sayılı CezaMuhakemeleri Usulü Kanunu yürürlükte iken çıkarılan 24.05.2003

tarihli önceki Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’nin yok hükmünde olduğu-

na ilişkin eleştiri için bkz. Zeki Hafızoğulları, “24 Mayıs 2003 Tarih ve 25117 sayılı

Resmi Gazetede Yayınlanarak Yürürlüğe Konan Adli ve Önleme Aramaları Yö-

netmeliği Adli Zabıt ve Aramalar Yönünden Yok Hükmündedir”,

Ankara Barosu

Dergisi

, Sayı: 2004/3, s.13-26.