Dergi(124)

Uluslararası Hukuk Açısından Sığınma, Göç, Nüfus Mübadelesi Vatansızlık...

498

Suriye’de sürmekte olan “iç savaş” günümüzde geçerli olan silahlı

çatışma kuralları çerçevesinde “uluslararası nitelikte olmayan silahlı

çatışma” adını taşır. Bu durum, yani Suriye’deki çatışmalar anılan bu

ikinci başlık altında yer almaktadır.

Bu yazıda, bu iki alan (başka bir anlatımla barış ve silahlı çatışma)

arasında kalan “gri bölge”den söz edilecektir. Bu alanda, örneğin barış

zamanında geçerli olan insan hakları rejiminin askıya alınabildiği ola-

ğanüstü durumların yanısıra çatışmaya varmayan iç gerginlikler sıra-

sında yaşanan, toplu göç, iltica (sığınma) gibi nüfus hareketleri olarak

örnekleyebileceğimiz durumlarda uygulanan uluslararası hukukun

geçmiş örnekleri sorgulanacaktır.

Akademik olarak herhangi bir anlam taşımayan “gri alan” teri-

mi, salt anlatım kolaylığı gözetilerek kullanmayı yeğlediğimiz bir te-

rimdir. Bu, ilan edilmiş olan yani topyekün silahlı çatışma (savaş) ve

uluslararası nitelikte olmayan silahlı çatışma ile tam barış arasındaki

dönemi ifade etmektedir. Sözü edilen gri dönemde karşılaştığımız so-

runlar, gerçekte bölgemizde yaşadığımız günlere denk düşmektedir.

Barışla çatışma arasındaki bu dönemlerde sıklıkla karşımıza çıkan so-

runları şöyle sıralayabiliriz:

(

) sığınma (iltica),

(

) göç (hicret),

(

iii

) vatansızlık kişiler (haymatlos).

Bu çalışmanın yapılmasına önayak olan işte anılan bu sorunlara

ilişkin olan hukuk kurallarının tarih içindeki gelişiminini anımsa-

maktır.

Bu çalışmanın yapılmasına gerek duyulma nedeni:

Özellikle 2010’dan bu yana komşumuz Suriye’de sürmekte olan iç

savaş

dolayısıyla dünyayı etkileyen Suriye vatandaşlarının yurt dışı-

na kaçışı, üçüncü ülkelere sığınma olanağı aramaları, yollarda çekilen

Günümüzde “Uluslararası nitelikte olmayan silahlı çatışma” denir. Suriye’deki

çatışmaların iç savaş olduğu, Rusya Federasyonu ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin

direnmesi nedeniyle BMGüvenlik Konseyi’inde 2012 yılında alınan bir dizi karar-

da iç savaş olarak adlandırılmadı ancak, Suriye’ye gereken insancıl yardımın önü

açılacak biçimde bir dizi karar kabul edilmişti.