Dergi(124)

TBB Dergisi 2016 (124)

Özden SAV

499

sefalet, yokluk, eziyet, varılan ülkelerde karşı karşıya kalınan yabancı-

lara karşı gösterilen ayırımcılık, tarihsel olayları anımsamayı gerektir-

diğini düşündürdüğü için bu çalışma yeniden kaleme alınmıştır.

Anılan gri alandan önce ilk olarak, silahlı çatışmalarda uygulanan

hukuk kurallarına değinmenin yerine olacağı düşünülmüş ve bu ko-

nuda kısa bir anımsatma yapma yoluna gidilmiştir:

Silahlı çatışmalarda uygulanan kurallara XX. Yüzyıla gelene dek

“

savaş hukuku

” deniyordu. II. Dünya Savaşı boyunca ve sonrasında

yaşananlardan edinilen deneyimle yaratılan hukuk (Nürnberg, Tok-

yo savaş suçları mahkemeleri, soykırım suçu sözleşmesi gibi) kural-

larına ‘insancıllık’ öğesinin eklenmesiyle sonuçlanmıştır. Bu nedenle,

günümüzde artık sıcak savaş sırasında uygulanan hukuk kurallarına

uluslararası insancıl hukuk diyoruz. İlk soru uluslararası insancıl hu-

kukun ne olduğudur:

I. ULUSLARARASI İNSANCIL HUKUK nedir?

A. Terim sorunu:

Uluslararası hukukun ilgi alanını

barış

zamanında uygulanan

kuralların oluşturduğu kuşkusuzdur. Silahlı çatışma

, B.M. (Birleş-

miş Milletler -

) örgtütünün kurulmasından başlayarak yaşanan

gelişmeler ışığında

savaş

kavramının yerini alan kavramdır

. Savaş,

yani silahlı çatışma ilke olarak ayrık bir durum (istisna) niteliğindedir.

Barış zamanında geçerli olan hak ve özgürlüklerin tamamının, ayrık

durum niteliğindeki silahlı çatışmalarda da uygulanmaya devam et-

mesi beklenemez. Silahlı bir çatışma durumunda geçerli olan hukuk,

Uluslararası Hukukun ikinci ilgi alanıdır ve yüzyıllar içindeki farklı

deneyimlerden türeyen bu ikinci düzenleme alanı ise “silahlı çatışma

hukuku” günümüzda Uluslararası İnsancıl Hukuk olarak anılır.

“Silahlı çatışmalar”ın nasıl ve ne zaman hukukun konusu duru-

muna geldiği, sorgulanması gereken ilk sorudur: Silahlı çatışma-

ların, genel olarak Uluslararası Hukuk kapsamına girmesi, ilk kez

Silahlı çatıma kavramı, BM’nin kurulmasıyla başlayan gelişmeler üşığında savaş

teriminin yerini almıştır.

Kavramların önem taşıdığı bir uzmanlık alanı olan hukuk bakımından anılan

kavramlar üzerinde durmayı bir görev saydım.