Dergi(124)

Uluslararası Hukuk Açısından Sığınma, Göç, Nüfus Mübadelesi Vatansızlık...

502

(i) antlaşmalar, (ii) yapılageliş (örf adet hukuku / teamül), (iii) huku-

kun genel ilkeleri ve (iv) yardımcı kaynak olarak da, mahkeme ka-

rarları ve öğretiye bakılmalıdır

a) Antlaşmalar:

Savaşan taraflar arasında akdedilen iki taraflı anlaşmalar (ateşkes

anlaşmaları, esirlerin mübadelesi vb), silahlı çatışmalar hukukuna eski

çağlardan buyana katkıda bulunmaktaysa da, çok taraflı antlaşmalar

ancak 19. Yüzyılın ortalarından başlayarak silahlı çatışmal hukuku-

nun bağımsız bir kaynağını oluşturur

Başlıca Antlaşmalar

İlki yukarıda belirtilen 1856 Paris Bildirgesi olan çok taraflı antlaş-

maların başlıcaları şunlardır:

I. Savaş yöntem araçlarını ilk kez düzenleyen 22.08.1868 tarihli, (ya-

ralananların çok çekmesine neden olacağı için 300 gramdan hafif

bombaların fırlatılmasını yasaklayan) Saint Petersburg Bildirisi

II. 29.07.1899 tarihli Kara Savaşlarına ilişkin (savaş meydanındaki

ordu mensupları, yani savaşçıların durumlarına ilişkin) II sayılı

Lahey Sözleşmesi ile 1864 Cenevre Sözleşmesinin deniz savaşları-

na uygulanmasını düzenleyen III sayılı La Haye Sözleşmesi

III. 06.07.1906 tarihli Cenevre Savaş Alanında Yaralıların ve Hastala-

rın Durumunun İyileştirilmesi Sözleşmesi

Aslan Gündüz, Milletlerarasi Hukuk Temel Belgeler, Sh.16

Encyclopedia Of Public International Law, Cilt 4, Sh.317; ayrıca tüm İnsancıl Hu-

kuk antlaşma metinleri için ABD’deki Yale Üniversitesi tarafından derlenen ve

izlenen Avalon Projesinden yararlanılabilir.

Amaç burada, uluslararası insancıl hukuktaki temel antlaşmaların bir katalogu-

nu anımsatmaktır.

Osmanlı İmparatorluğu’nun 05.07.1865’de taraf olduğu Sözleşme metni için bkz.

Türkiye Kızılay Derneği, Kızılay ve Kızılhaç’ın Milletlerarası Kaynakları, Ankara,

1964, Sh. 13-16

Osmanlı İmparatorluğu’nun 12.06.1907’de her ikisine de taraf olduğu Sözleşmele-

rin metinleri için bkz. Düstur, I. Tertip, yeni baskı Cilt 7, Sh. 307 vd; ayrıca III sayılı

Sözleşme metni için, Türkiye Kızılay Derneği, aynı yapıt, Sh. 19-22

Osmanlı İmparatorluğu’nun 03.09.1907’de katıldığı bu Sözleşme metni için bkz.

Türkiye Kızılay Derneği, aynı yapıt, Sh. 24-32