Dergi(124)

Uluslararası Hukuk Açısından Sığınma, Göç, Nüfus Mübadelesi Vatansızlık...

500

‘deniz çatışmaları’na (muharebelerine) ilişkin kuralları getiren

1856

tarihli

Paris Bildirges

i ile başlamıştır.

Bunu,

1864

tarihli

Savaş Alanında Yaralıların Durumunun

İyileştirilmesi

ne ilişkin

Cenevre

Sözleşmesi izlemiştir

. 1864 tarihli

düzenlemenin içerdiği kuraları deneyimler ışığında geliştiren üzen-

lemeler 1920’lerde yapılmış ancak Dünya Savaşı bu düzenlemelerin

yürürlüğe girmesinden once araya girmeaştir. Dolayısıyla, beklenen

değişiklikler II. Dünya Savaşı sonrasında kabûl edilen

1949

tarihli Ce-

nevre Sözleşmeleri’yle gelmiştir. Bu antlaşmalara gelene dek Uluslara-

rası Hukukun ilgi alanını, “savaş” olarak anılan “devletler arasındaki

ve belirli yoğunluktaki silahlı çatışmalar” oluşturirken, günümüzde

geçerli olan 1949 Cenevre Sözleşmeleri, silahlı çatışmaları düzenleyen

kuralları içermektedir.

Bununla ne ifade ediliyor? Ssavaş hukuku gerçekte, çatışmanın üç

grup devlet bakımından etkilerini kapsamak zorundadır:

(i) savaşan devletler arasındaki hukuksal durum,

(ii) savaşın (çatışmaların) üçüncü devletler üzerindeki hukuksal etki-

leri,

(iii) tarafsız devletlerin durumu.

Burada sayılan kurallar bütünü “savaş hukuku” (

law of war

) adı

altında ele alınmıştır

II. Dünya Savaşı sonrasında, özellikle bu savaştaki deneyimler ışı-

ğında buraya kadar sayılan antlaşma metinleri yeniden gözden geçiril-

miştir. Böylece, günümüzde de geçerli olan

1949

yılında imzalaya açı-

lan Cenevre Sözleşmeleri (dört sözleşmeden oluşur) silahlı çatışmaya

ilişkin kurallar yenilenmiştir. İmzalandığı yer ve tarih dolayısıyla

1949

Cenevre Sözleşmeleri

olarak anılan bu antlaşmalardan, imzasından

bu yana sözkonusu hukuk dalının özellikle bireylerin korunmasına

verilen önemin altını çizmek amacıyla “uluslararası insancıl hukuk”

Konuya ilişkin antlaşmalar katalogu hayli kalındır. 1864 Cenevre Sözleşmesi,

savaşa taraf olan devletlerin düzenli orduları mensuplarına (savaşçılar) ilişkin

kurallar getirir.

Prof. Dr. Hüseyin Pazarcı, Uluslararası Hukuk Dersleri (Turhan Kitabevi, Ankara,

2009) 4. Cilt, Sh.127; G. Schawarzenberger And E.D.Brown, A Manual Of Interna-

tional Law(6th Ed., Professional Books Ltd. 1976) Sh. 155-173