498 / 561
makaleler / articles
ULUSLARARASI HUKUK AÇISINDAN
“SIĞINMA”, “GÖÇ”, “NÜFUS MÜBADELESİ”
“VATANSIZLIK” GİBİ “SİLAHLI ÇATIŞMA”
BAĞLANTILI NÜFUS SORUNLARI
Özden SAV
*
SUNUŞ:
Uluslararası Hukuk (1950’lerdeki adıyla “Devletler Hukuku”) öz-
nesi devlet olan hukuk dalı olarak betimlenirdi. 20. Yüzyılda yaşanan
değişimlerin ışığında günümüz anlayışında ise, öznesi devletlerin ya-
nısıra, hükümet dışı örgütlerin
1
(
NGO -
yani gönüllü ve uluslararası
düzlemde de etkin çalışmalarını sürdüren kurumlar, derneklerin ya-
nısıra, evrensel ve bölgesel örgütlerin
2
olduğu hukuk dalı olarak be-
timlenmektedir.
Uluslararası Hukuka ilişkin kurallar özellikle son yıllarda öyle-
sine dallanıp budaklanmıştır ki, artık bu karmaşık alana ilişkin bilgi
sahibi olmadan, hele ki yaşadığımız günlerde, salt hukuk fakültesinde
kazanılan bilgilerle hukukçuların sağlıklı biçimde yorum yapamaya-
bilecektir. Açıklanan kaygıyla kaleme alınan bu yazıda, barış zama-
nında uygulanan hukuk “Uluslararası Kamu Hukuku
3
” derslerinin
genelinin konusu, ya da ilk kitabı olan “barış zamanında geçerli olan
uluslararası hukuk” kapsam dışı bırakılmıştır. Silahlı çatışma duru-
munda (eski adıyla savaş zamanında) uygulanan hukuk kuralları ise
Uluslararası Hukukun ikinci kitabı ya da ikinci başlığıdır. Örneğin,
*
Avukat., Doktor
1
Bunlar (NGO), hükümet dışı kurumlardır ve gönüllülük esası üzerine kuruludur-
lar, yani derneklerdir. Bir başka anlatımla devletten akçalı yardım almayan örne-
ğin çevrenin korunmasında ya da insan hakları gönüllüsü olarak çalışan dernek-
lerdir, uluslararası düzlemde de etkin çalışmalarını sürdürürler. Örneğin, Green-
peace International ve Amnesty International en bilinen örnek dernekler olarak
verilir ki bunların bütçeleri devlet tarafından desteklenmez.
2
Burada BM/UN, UPF/IMF, DTÖ/WTO gibi evrensel ve AB, Afrika Birliği Örgü-
tü, İslam Konferansı, ASEAN gibi bölgesel örgütlerden söz edilmektedir.
3
İng.Public International Law, Fr.Droit International Public.