347 / 417
İnsansız Hava Araçlarının/Drone’ların Türk Sivil Havacılık Hukukuna Göre Statüsü, Unsurları ...
346
lırken hem
“insansız hava aracı sistemleri” (İHAS)
hem de
insansız
hava aracı (İHA)
kavramları tercih edilmişti. Bu tercih bilinçli olarak
yapılmış olup, Amerikan Federal Havacılık Dairesi
15
tarafından yapıl-
mış “insansız uçuş sistemleri sınıfı” kavramına benzer kapsayıcı bir
İHAS kavramı oluşturulmak istenmiştir.
22.02.2016 tarihli
yeni İHA talimatı
ise yapılan bu tanımlardan
farklı olarak 4/1-j bendinde “İnsansız hava aracı (İHA): İHAS’ın
bir bi-
leşeni olarak işletilen, aerodinamik kuvvetler aracılığıyla sürekli uçuş yapma
yeteneğinde olan, üzerinde pilot bulunmaksızın uzaktan İHA pilotu tarafın-
dan kontrol edilerek veya otonom operasyonu İHA pilotu tarafından planlana-
rak uçurulan ya da havada kalabilen hava aracını, ifade eder
” şekliyle yürür-
lüğe girmiştir. Görüldüğü üzere İHA ve İHAS ayrımı yeni talimatta da
yer almıştır.
İnsansız hava aracı, sivil veya askeri olabilir. Bu nedenle, aslın-
da İnsansız Sivil Hava Aracı Sistemleri (İSHAS) daha doğru bir ifade
şeklidir. Buna karşın yerleşmiş olması nedeniyle Türkçe okunuşuyla
“dıron” veya insansız hava aracı (İHA) kavramları tercih edilebilir. Bu
çalışmada insansız hava aracı (İHA) kavramı tercih edilmiş olup, bu
kullanım sadece sivil insansız hava araçlarını işaret edecektir.
B. İnsansız Hava Araçlarının (
Drone
’ların) Hava Araçları
İçerisindeki Yeri
1. Hava Aracı Kavramı
Hava aracıyla ilgili sözlük ve teknik anlamıyla birçok çeşitli tanım
yapılmıştır. Sözlük anlamıyla “hava aracı (aircraft) (Luftfahrzeuge)
16
”
kavramı, “uçak, helikopter veya diğer uçuşa elverişli makinelerdir”.
17
Diğer bir kısa tanımla hava aracı, “havada durabilen araçtır”.
18
Teknik
anlamıyla hava aracı ise sabit veya hareketli kanatlarından yardım al-
mak suretiyle ya da atmosferden hafif olmasından yararlanarak hava-
15
Federal Aviation Administration (FAA)
16
“Luftfahrzeuge” kavramı Alman Hava Trafiği Kanunu §1/2’de tanımlanmış olup,
ayrıca bu hükümde hava araçları sınıflandırılması yapılmıştır.
17
http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/aircraft,
Er.Tar.
25.11.2015.
18
Hüseyin Ülgen, Hava Taşıma Sözleşmesi, İstanbul 1987, s. 16.