125

TBB Dergisi 2016 (125)

Halid ÖZKAN

349

vurulan ayırımdır. Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda yukarıda bahsi

geçen hava araçları tasniflerinden devlet ve sivil hava aracı ana ayırı-

mının kısmen benimsendiği görülmektedir.

“Sivil hava aracı” terimi 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu

m.3/1-d’de tanımlanmıştır. Bu düzenlemeye göre “

Türk Sivil Hava Ara-

cı” terimi: ‘’Devlet hava araçları tanımı dışında kalan ve mülkiyeti Türk Dev-

letine veya kamu tüzelkişilerine veya Türk vatandaşlarına ait araçları

’’ kap-

sar. Devlet hava araçları ise Türk Sivil Havacılık Kanunu m.3/1-c’de

tanımlanmıştır. Bu maddeye göre “

Devlet Hava Aracı” terimi: Devletin

askerlik, güvenlik, gümrük ve orman yangınları ile mücadele hizmetlerinde

kullandığı hava araçları

’’ olarak tanımlanır. Anılan maddenin (b) ben-

dinde de “

Hava Aracı” terimi: havalanabilen ve havada seyredebilme kaabili-

yetine sahip her türlü aracı”

ifade ettiği belirtilmiştir.

Böylelikle insansız hava araçlarının Türk Sivil Havacılık Kanu-

nu 3.maddesine göre bir hava aracı olduğu aşikârdır. Demek ki; bir

hava aracı sayılabilmenin ön şartları

“havalanabilme”

“havada

seyredebilme”

dir. Bu iki unsuru barındıran her araç, hava aracı niteli-

ğindedir. İnsansız veya uzaktan kumanda edilebilir olmasına rağmen

bu iki şart olmadan İHA söz konusu olmaz.

TSHK lafzına bakıldığında; insansız hava araçlarının aidiyetine

göre bir sınıflandırma yapıldığı söylenebilir. İHA›lar devlete ait ola-

bileceği gibi üçüncü kişilere de ait olabilir. Yine devlete ait olanlar da

kendi içerisinde; devletin özel amaçlarına hizmet eden İHA›lar (TSHK

m.3/1-c) ve diğer mülkiyetdeki İHA›lar (TSHK m.3/1-d) olmak üzere

ikiye ayrılabilir. Özellikle son dönemde devletlerin, üzerinde insan ol-

mayan hava araçlarını istihbari, askeri veya toplumsal olaylarda kul-

landığı görülmektedir.

Eski İHA Talimatı uyarınca yapılan İHA tanımı «...

model

uçaklar

hariç, içinde insan olmadan motor gücü ile uçuş yapabilen

...”

hava

araçları şeklindeydi. İHA›ların motor gücüyle çalışmaması halinde

İHA kapsamında değerlendirilemeyeceği gibi bir yorum yapılabi-

leceğinden yeni İHA talimatında bu tanım değiştirilmiş ve motor

gücü ile uçuş yapabilme şartı isabetli şekilde kaldırılmıştır. Böylece

(Değişik: 12/7/2013-6495/25 md.)