349 / 417
İnsansız Hava Araçlarının/Drone’ların Türk Sivil Havacılık Hukukuna Göre Statüsü, Unsurları ...
348
lir.
28
Kullanım alanları ve aidiyetine göre ise
sivil, devlete ait olan
29
/
olmayan,
30
askeri,
31
deneysel, ticari
hava araçları gibi ayrımlar da
vardır.
Yapılan sınıflandırmalar bakımından bir ön değerlendirme yapıl-
dığında insansız hava araçlarının; “havadan hafif olan hava araçları”
32
hariç neredeyse her hava aracı kategorisine sokulabileceği görülmek-
tedir. Çünkü insansız hava araçları motorlu ya da motorsuz, bir güç
kaynağına bağımlı ya da bağımsız, sivil, askeri, deneysel veya ticari
olabilmesi mümkün gözükmektedir. Ayrıca bu ayırımların yanı sıra
günümüzde insansız hava araçları ağırlık, boyut ve sensör tiplerine
göre de sınıflandırılabilmektedir.
33
3. Türk Sivil Havacılık Mevzuatına Göre İHA
a. Genel Olarak
Hava araçları hukuki açıdan öncelikle ikili bir ön ayırıma tabi tu-
tulur.
34
Sivil ve sivil olmayan/devlet hava aracı
35
ayırımı, en fazla baş-
28
Uluslararası Sivil Havacılık Birliği 1944 tarihli Şikago (Chicago) Konvansiyonuna
ek (Annex) 7 belgesinde motor gücüyle çalışan ve motorsuz çalışan olmak üzere
ikili bir ayrım da bulunmaktadır. Akkurt, s.71.
29
Nitekim Amerikan doktrininde devlet İHA›larının delil elde amacıyla kullanıla-
bileceği de söylenmektedir. M.Ryan Calo, “The Drone as Privacy Catalyst”, Stan-
ford Law Review Online, Vol.64, Aralık 2011 s.31.
30
Sorgucu, s.28.
31
İnsansız hava araçlarının askeri olarak faaliyet gösterse bile sivil hava trafiğini
etkileyebileceğinden Şikago Konvansiyonu’nun tatbiki edilmesi gerektiği görüşü
için bkz. Can, ICAO, s.11.
32
Burada havadan hafif element ile üretilmesi mümkün olabilecek insansız hava
araçları ihtimali nedeniyle bir şerh koymak isabetli olacaktır.
33
Utalk Guilhem de Marliave Röportajı.
http://tr.euronews.com/2015/03/06/insansiz-hava-araclari-dronelarin-kullanimina-iliskin-yasal-duzenleme-nedir/
Er.Tar. 08.12.2015.
34
Sorgucu, s.28.
35
Doktrinde yapılan bir ayrıma göre; hava araçları, devlet ve sivil hava araçları ola-
rak ikiye ayrılırlar. Bir kamu hizmetine tahsis edilmiş hava araçlarına devlet hava
aracı, kamu hizmetine tahsis edilmemiş hava araçlarına ise sivil hava aracı den-
mektedir. Bkz. Sorgucu, s.28 Kanaatimce kamu hizmetine kavramının çok muğlak
ve soyut olması ve sivil hava aracı olmasına rağmen kamu hizmeti niteliğindeki
hizmetleri de görebilecek hava araçları bulunabileceğinden bu tanımlar ve kamu
hizmeti ölçütü yetersiz kalmaktadır. Örneğin sivil toplum kuruluşları kamu hiz-
meti gören kuruluşlardır ve fakat kullanımlarında olan İHA›lar sivil hava aracı
niteliğinde olacaktır.