125

359 / 417

İnsansız Hava Araçlarının/Drone’ların Türk Sivil Havacılık Hukukuna Göre Statüsü, Unsurları ... 358
4. Sivil Nitelik Arz Etme
1944 tarihli Şikago Konvansiyonu ve 1952 tarihli Roma Konvansi-
yonu “devlet hava aracı” (state aircraft) kavramını, devletin askerlik,
gümrük ve güvenlik/polis hizmetlerinde58 kullandığı hava araçlarını
kapsar şeklinde düzenlemiştir. Aynı yönde TSHK m.3-c “Devlet Hava
Aracını; Devletin askerlik, güvenlik, gümrük ve orman yangınları ile mücade-
le hizmetlerinde kullandığı hava araçları,” olarak tanımlamıştır. Dolayısıy-
la devlet hava araçları, kanunda öngörülmüş sayılı kamu hizmetlerine
tahsis edilmiş hava araçlarıdır. Bu bağlamda kanunda sayılı kamu hiz-
metleri için tahsis edilmiş insansız hava araçları da devlet hava aracı-
dır. Örneğin son dönemde insansız hava araçları orman yangınları ile
mücadele için kullanılmaktadır.59
TSHK düzenlemeleri dikkate alınarak; devlet tarafından kanunda
sayılan (askerlik, güvenlik, gümrük ve orman yangınları ile mücadele)
hizmetlerine özgülenmiş olanlar dışındaki tüm insansız hava araçları
ister mülkiyeti devlete, ister kamu tüzel kişilerine isterse de özel hu-
kuk kişilerine ait olsun, sivil nitelik arz etmektedir.60
Yeni İHA talimatı da kanunla paralel şekilde bir düzenleme içer-
mektedir. Talimatın m.4/1-ç bendine göre; “Devletin askerlik, güvenlik,
istihbarat, gümrük ve orman yangınları ile mücadele hizmetlerinde kullandığı
hava araçları” olarak tanımlanmıştır. Yine talimatın m.2/2-a hükmüne
göre; “ Devlet insansız hava araçları” İHA talimatının kapsamı dışında
bırakılmıştır.
Örneğin devletin haşerat ile mücadele için tarım alanında İHA’lar
ile yaptığı ilaçlama sivil nitelik arz etmektedir.61
58 Amerikan hukukunda kolluk hizmeti olarak gökyüzünden kolluk birimlerinin
fiziki olarak gözlem yapabileceği örneğin helikopterden aşağıyı seyredebileceği
söylenmiş, buna karşın delil elde amacıyla mahkeme kararı olmaksızın teknik
araçlarla rutin ve sürekli olarak izleme ve gözlemleme yapılmasının Anayasayı
ihlal edeceği belirtilmiştir. Calo, s.44.
59
durecek Er.Tar.09.09.2015.
60 Akkurt, s.67.
61 Benzer örnek için bkz. Akkurt, s.68.