dergi 127

Toplanma Hakkı ve Kolluk Tedbirleri İlişkisi

gibi durumlarda devletin göstereceği tolerans, göstericilere fikirlerini

kamuoyuna duyurmaya yetecek zamanın tanınması ölçüsünde olma-

lıdır.

AGİT de hazırladığı kılavuzda aynı yönde görüş bildirmiş ve

devletin spontane gelişen toplanmalara barışçıl oldukları sürece mü-

dahale etmemesi hatta bu toplanmalarda yer alan kişilerin dışarıdan

gelecek müdahalelere karşı korunması gerektiğini belirtmiştir.

b. Toplanma Hakkının Kullanımının Yer ve Zaman Bakımından

Kısıtlanması

TVGYK’da toplanma hakkının kullanılması ile ilgili yer ve za-

man sınırlamalarına da yer verilmiştir. Kanun yirmi ikinci madde-

si ile “genel yollar ile parklarda, mabetlerde, kamu hizmeti görülen

bina ve tesislerde ve bunların eklentilerinde ve Türkiye Büyük Millet

Meclisine bir kilometre uzaklıktaki alan içinde toplantı” yapılmasını

“ve şehirlerarası karayollarında gösteri yürüyüşleri” düzenlenmesini

yasaklamaktadır. Ancak bu durum, maddede sayılan yerlerin dışında

kalan her yerde toplantı veya gösteri yürüyüşü yapılabileceği anlamı-

na gelmemektedir. Zira kanun altıncı maddesi ile mahallin en büyük

mülki amirine yukarıda belirtilen sınırlamalar dâhilinde ilde veya il-

çede toplantı ve gösteri yürüyüşü yapılabilecek yer ve güzergâhları

seçme yetkisi ve görevi vermektedir. Dolayısıyla mülki amirin kanun-

daki sınırları genişletme imkânı bulunmaktadır. Zaman bakımından

sınırlama ise kanunun yedinci maddesinde belirtilmiştir. Bu maddeye

“toplantı ve yürüyüşlere ve bu amaçla toplanmalara güneş doğma-

dan” başlanamayacak; “açık yerlerdeki toplantılar ile yürüyüşler gü-

neş batmadan önce dağılacak şekilde, kapalı yerlerdeki toplantılar ise

saat 24.00’e kadar” yapılabilecektir.

TVGYK’nın yirmi üçüncü maddesi, bu kanunda belirtilen yer ve

zaman kısıtlamalarının yanı sıra aşağıdaki durumlardan birinin ger-

çekleşmesi halinde de toplantı veya yürüyüşün kanuna aykırı olacağı-

nı ve müdahale edilerek dağıtılacağını belirtmektedir:

- “Bildirim şartına uyulmaması veya bildirimde belirtilen yer ve za-

man ve amacın dışına çıkılması,

Ziya Ç. Tanyar, s. 622.

OSCE\Office for Democratic Institutions and Human Rights, 2010, s. 18.