dergi 127

Toplanma Hakkı ve Kolluk Tedbirleri İlişkisi

kararında Kamu Başdenetçiliği, “özgürlükçü ve bireyci bakış açısın-

dan ve insan haklarının öneminden kuvvet alan modern devlet anla-

yışı gerekleri ve günümüz modern bilgi çağı toplumunun demokratik

talepleri ve beklentileri karşısında” TVGYK’nın lafzının ve ruhunun

yetersiz olduğunu

belirtmiş, özellikle yer, zaman ve şekil açısından

bu kanunun aşırı ve orantısız bir şekilde kısıtlamalar getirdiği konu-

sunda yasa koyucuyu ve uygulayıcıları uyarmıştır.

Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri de Gezi Parkı protestola-

rı ve sonrasında yaşananlar hakkında hazırladığı raporda, toplanma

hakkının kullanımını yer ve zaman bakımından kısıtlayacak olan ge-

nel hükümlerin uygulamada somut verilerle gerekçelendirilmesinin

gerekliliğini vurgulamış ve her tek olayın kendi şartları içerisinde

değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir. Komisere göre, toplantıyı

düzenleyenlerin “yetkililerin kendilerine önerdiği seçenekler neyse

onları kabul etmeye veya planlanan toplantının temel unsurlarını,

özellikle de zamanını veya yerini, yetkililerle müzakere etmeye” mec-

bur bırakılmaları durumunda toplanma özgürlüğü hakkının özü ze-

delenmiş olmaktadır.

c. Toplanma Hakkının Kullanımının Ertelenmesi veya

Yasaklanması

TVGYK’nın on yedi, on sekiz ve on dokuzuncu maddeleri, toplantı

ve gösteri yürüyüşlerinin ertelenmesi ve yasaklanması durumlarını

düzenlemektedir. On yedinci madde, mahallin en büyük mülki ami-

rine “millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel

sağlığın ve genel ahlâkın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin

korunması amacıyla belirli bir toplantıyı bir ayı aşmamak üzere” erte-

leme veya “suç işleneceğine dair açık ve yakın tehlike mevcut olması

hâlinde” yasaklama yetkisi vermektedir. Bu erteleme veya yasakla-

ma kararı gerekçeli olmalıdır. On sekizinci maddeye göre bu kararın

T. C. Kamu Denetçiliği Kurumu, 2013/90 sayılı ‘Gezi Parkı Protestoları’ tavsiye

kararı, par. 250.

ibid, par. 248.

Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Nils Muižnieks’in 1-5 Temmuz 2013 ta-

rihleri arasındaki Türkiye ziyaretini müteakiben hazırladığı rapor, 26 Kasım 2013,

s. 8.