dergi 127

Toplanma Hakkı ve Kolluk Tedbirleri İlişkisi

masından en az kırk sekiz saat önce ve çalışma saatleri içinde, top-

lantının yapılacağı yerin bağlı bulunduğu valilik veya kaymakamlığa

verilmesi gerekmektedir. Yine aynı maddeye göre bu bildirimde top-

lantının amacı, yapılacağı yer, gün, başlayış ve bitiş saatleri ve düzen-

leme kurulu üyeleri ile ilgili bilgiler yer almalıdır. Mevzuatta bildirim

usulü benimsenmiş olmakla birlikte toplumda izin alınması gerektiği

yönünde bir algının oluştuğu veya bu konuda bir kafa karışıklığının

olduğunu belirtmek gerekir.

TOPLANMA HAKKINA YÖNELİK KISITLAMALAR

Toplanma hakkının kullanımına yönelik kısıtlamalar,

a priori

a posteriori

kısıtlamalar olarak iki şekilde ortaya çıkmaktadır. A priori

kısıtlamalar olarak toplanma hakkının kullanımının bildirim ve izne

tabi tutulması, toplanma hakkının kullanımına ilişkin yer ve zaman

kısıtlamaları, toplanma hakkının kullanımının ertelenmesi veya ya-

saklanması sayılabilir. Aposteriori kısıtlamalar ise, gerçekleştirilmiş

olan bir toplantıya kolluk marifetiyle müdahale edilmesi, toplantıya

katılanların cezalandırılması olarak belirtilebilir. Ayrıca çalışmanın

devamında görüleceği üzere toplantı ve yürüyüşlere müdahale esna-

sında bireylerin haklarını ihlal eden kolluk personeli hakkında etkili

soruşturma ve kovuşturmanın yapılmaması da AİHM tarafından top-

lanma hakkının ihlali olarak kabul edilmektedir.

AİHM içtihadına ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın

(OSCE-AGİT) toplanma hakkının barışçıl kullanımıyla ilgili hazırla-

dığı kılavuza bakıldığında toplanma hakkına yönelik taraf devletlerce

getirilecek her tür kısıtlama bakımından iki ölçütün gözetildiği sonu-

cuna ulaşılmaktadır. Bunlar, kanunilik

, orantılılık veya demokratik

bir toplumda gerekli olup olmama

olarak sayılabilir. Hakka yönelik

bir kısıtlamanın varlığının tespiti halinde mahkeme bu kısıtlamanın

öncelikle ve kaçınılmaz olarak kanuni olup olmadığına bakmakta-

Bu kafa karışıklığının sorumlusunun basın kuruluşları olduğu iddia edilebilir.

Durumun vahametini görmek için herhangi bir haber arama motorunda “izinsiz

gösteri” terimlerini aratmak yeterli olacaktır.

OSCE\Office for Democratic Institutions and Human Rights, Guidelines on Free-

dom of Peaceful Assembly, OSCE\ODIHR, Varşova, 2010, s. 16.

Ziya Ç. Tanyar, s. 625; Barraco/Fransa, 31684/05, 5 Mart 2009.