334 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Muhammed Sabır FIRAT
333
zulmasıyla birlikte bu kuruluşlara bütçeden transfer yapılması söz
konusu olmuştur. Bütçeden transfer yapılarak açık kapatılmaya ça-
lışılmaktadır. Son yıllarda, sigortalı sayısındaki yükselme ile paralel
prim artışına karşın prim teşviki, devlet katkısı gibi ilave kalemlerin
de etkisiyle bütçeden SGK’ ya yapılan sosyal transferler yükselmiştir
Ayrıca kayıt dışılık bütçe açısından önemli ölçüde vergi kaybına da
neden olan bir faktördür. Çünkü Kayıt dışı kesim aynı zamanda vergi
dışıdır.
52
Türkiye’deki ve dünyadaki sosyal harcamalar incelendiğinde, sos-
yal güvenlik harcamaları ile GSMH’deki gelişmeler arasında paralellik
olduğu dikkati çekmektedir. GSMH’deki artış ülkenin gelişmişlik dü-
zeyine bağlı olarak sosyal güvenlik harcamaları da artmaktadır. Dün-
ya Bankası’nca yürütülen çalışmalara göre, sosyal güvenliğin yeniden
yapılandırılmasına yönelik yeterli önlemler alınmadığı takdirde, sa-
dece emeklilik programlarının finansman açığının GSMH’ye oranının
2020 yılında % 7.6 ve 2050 yılında da %14 seviyesine ulaşacağı tahmin
edilmektedir.
53
Sosyal sigorta sisteminin açıkları, kamu finansman açıklarının da
önemli bir nedeni olmakta ve borçlanma yoluyla kapatılmaktadır. Bu-
nun etkisi de bütün topluma, hatta sonraki kuşaklara yansımaktadır.
Ülkemizde bütçeden Sosyal Güvenlik Kurumu’nun açıklarını kapat-
mak için yapılan transferler yıllar itibari ile artan bir seyir izlemiş, mil-
li gelir içindeki payı gitgide artmıştır.
54
Sosyal güvenlik açıklarının neden olduğu borçlanmadaki artan
faiz yüküne paralel olarak, gelir dağılımı yoksul kesim aleyhine de-
ğişmektedir. Bütçe içinde hızla artan faiz yükü, gelir dağılımında en
altta bulunan kesime yapılması gereken transferlerin yapılmasını en-
gellemektedir İşgücü piyasalarında artan işsizlik, sosyal güvenlik sis-
temleri üzerinde önemli baskılara neden olmaktadır.
55
Bütün çabalara ve denetim faaliyetlerine rağmen sosyal güvenlik
kurumu açıklarının önlenmesinde istenen başarı sağlanamamıştır.
52
Canbay - Demir, age., s.308-309.
53
Canbay - Demir, age., age. s.309.
54
Canbay - Demir, age., s.309.
55
Canbay - Demir, age., s.310.