dergi 127

ULUSLARARASI HUKUKTA

MÂNEVÎ ZARAR

MORAL DAMAGE IN PUBLIC

INTERNATIONAL LAW

Ceren Zeynep PİRİM

Özet:

Klâsik uluslararası sorumluluk anlayışı uyarınca bir ulus-

lararası haksız fiil ile bir başka devlet nezdinde maddî veya mânevî

zarar doğuran devletin onarım yükümlülüğü bulunmaktadır. Her ne

kadar uluslararası sorumluluk rejimi geçtiğimiz yüzyıldan itibaren

ciddi bir dönüşüm içine girmiş ve Uluslararası Hukuk Komisyonu’nun

2001 yılında kabul ettiği Devletlerin Uluslararası Haksız Fiillerinden

Kaynaklanan Sorumluluğunu Düzenleyen Maddeler Metni zarar un-

surunu uluslararası sorumluluğun şartı olmaktan çıkarmış ise de, za-

rarın uluslararası sorumluluk mekanizması içindeki merkezî rolü ve

önemi azalmamıştır. Zira uluslararası sorumluluğun şartı olmaktan

çıkarılarak sonucu haline getirilen zarar devletin onarım yükümlülü-

ğünün konusunu teşkil etmeye devam etmektedir. Elinizdeki çalışma

uluslararası hukuk doktrininin bugüne kadar yeterince ilgi gösterme-

diği mânevî zarar kavramını incelemekte, mânevî zarara ilişkin ulus-

lararası içtihadı değerlendirmekte, devletin doğrudan ve vatandaşla-

rı aracılığı ile (dolaylı) uğradığı mânevî zarar ayrımına değinmekte ve

en nihâyetinde mânevî zararın varlığı halinde hangi onarım yöntem-

lerine başvurulabileceği hususunu irdelemektedir. Bu çerçevede, ça-

lışma özellikle devletin uğradığı mânevî zararların maddî yöntemler

ile giderilip giderilemeyeceği meselesine odaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Eski Hale İade, Hukukî Zarar, Mânevî Zarar,

Onarım,

Pretium Doloris

, Tatmin, Zarar Giderim.

Abstract:

According to the classic approach adopted within

the context of the law of international responsibility, every interna-

tionally wrongful act of a State which causes material or moral da-

mage to another State entails its international responsibility. While

the regime of international responsibility has entered into a deep

process of transformation within the last century and the Articles on

Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts adopted

by the International Law Commission in 2001 has removed “dama-

ge” from those conditions necessary for international responsibility

to arise, the central role and importance of damage with regards

to State responsibility has not changed. This is due to the fact that

damage, which no longer is a condition but a consequence of an in-

Yrd. Doç. Dr., Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Hukuk

Anabilim Dalı Öğretim Üyesi