335 / 437
Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumu Bütçesi ve Sosyal Güvenlik Açıkları
334
V. Sonuç
Türkiye’de Merkezi yönetim bütçesinden sonra en büyük bütçe
olan Sosyal Güvenlik Kurumu Bütçesi gelmektedir. 1990’lı yıllardan
itibaren sosyal güvenlik sisteminin sorunlarının çoğalması ve kaynak-
larının yetersiz gelmesinden ötürü bütçeden sosyal güvenliğe kaynak
aktarılmaya başlanmıştır. Sosyal güvenlik sistemine yapılan transfer-
ler, bütçe açığını arttıran ciddi bir faktör olmuştur.
Sosyal Güvenlik Sisteminin mevcut haliyle devam ettirilmesinin
mümkün olmadığı anlaşıldığından sistemi iyileştirmeye yönelik yasal
düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Sosyal güvenlik açıklarının büyük
oranlara ulaşması sonucunda Türkiye’de gerçekleştirilen sosyal gü-
venlik ıslahatlarının amacı sosyal güvenlik açıklarının kapatılması
olmuştur.
5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ve 5510 sayılı Sosyal
Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile
birlikte sosyal güvenlik sisteminde önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu
değişiklikler sonrasında 2009 yılından itibaren açık kapamaya yönelik
bütçe transferlerinin GSYİH’ya oranı düşme eğilimine girmiştir.
56
Sosyal Güvenlik Kurumu açığının GSYH’ye oranı 2002 yılında
yüzde 2,27 olarak gerçekleşmiş iken; alınan ekonomik tedbir ve uy-
gulamalar neticesinde bu oran 2015 yılında yüzde 0,58 olarak gerçek-
leşmiştir. Sosyal Güvenlik Kurumu açığının Kurum bütçesine oranı
2002 yılında yüzde 28,46 iken; bu oran 2015 yılında yüzde 4,94 olarak
gerçekleşmiştir.
Sosyal güvenlik reformu ile birlikte çok önemli değişiklikler ya-
pılmasına karşın özellikle kayıt dışı istihdam, işsizlik ve sağlık har-
camalarındaki yüksek artış devam etmekte ve bu da sosyal güvenlik
açıklarının azalmakla beraber devam edeceği düşünülmektedir.
Sosyal güvenlik sisteminin açığının azaltılması sistemin devamı
açısından önem arz etmektedir. Öncelikle sistemin aktif ve pasif den-
56
Volkan Yılmaz - Nurhan Yentürk, Türkiye’de Sosyal Güvenlik Harcamalarının
Uzun Dönemli Analizi Değerlendirme Notu, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sivil Top-
lum Çalışmaları Merkezi, Kasım 2015, s.10.