104 / 545
103
TBB Dergisi 2017 (128)
Gökhan Yaşar DURAN
AsCK m.63/1 hükmünün; (a), (b), (c) ve (d) bentlerindeki işleniş
şekilleri göz önüne alındığında, askerlik yükümlülüğü altına giren suç
faillerinin barış döneminde kabul edilebilir mazeretleri olmaksızın;
yoklamalarını yaptırmamaları, emsali yükümlülerle birlikte celbe ica-
bet etmemeleri, birliklerine katılmaları için sevk edildikten sonra za-
manında katılmamaları, yedeklik döneminde çağrılmalarına rağmen
birliklerine katılmamaları şeklinde gerçekleşen eylemler, suçun ko-
nusu olan askerlik yükümlülüğüne aykırılık oluşturmaktadır. Ancak
kanaatimizce askerlik yükümlülüğüne aykırı hareketler sonucunda,
suçun oluşması için madde hükmünde askerlik hizmetinin aksama-
sı gibi mutlaka bir zarar şartı aranmamaktadır. Oysa ki bazı suçların
kanuni tarifinde, o suçun tamamlanabilmesi için sırf hareketin icra
edilmesi yeterli görülmemekte, bunun dışında neticenin de gerçekleş-
mesi gerekmektedir.
72
Doktrinde genel tehlike suçları olarak da adlan-
dırılan sırf hareket suçlarında, hareketin suç konusu üzerinde tehlike
yaratıp yaratmadığı araştırılmamakta suç tipinde tanımlanan icrai ya
da ihmali hareketin yapılmasıyla suçun gerçekleştiği kabul edilmek-
tedir.
73
Bu yönüyle kanaatimizce AsCK m.63 soyut bir tehlike suçudur.
2. Fail
Anayasaya göre, vatan hizmeti, her Türk’ün hakkı ve ödevidir
(Anayasa m.72). Vatan hizmetinin öznesi ise, Türkiye Cumhuriyeti va-
tandaşlarıdır. Türk vatandaşı olan kişi aynı zamanda başka bir ülkenin
vatandaşı ise, yani çifte vatandaş ise yine vatan hizmeti ödevlisidir.
74
Anayasa hükmünün bir başka sonucu da vatan hizmetinin cinsi-
yet ayrımı yapılmaksızın tüm kadın ve erkeklerin hakkı ve ödevi ol-
masıdır. Bu nedenle yasa koyucu kadın yurttaşlara da vatan hizmetini
ve bu bağlamda askerlik hizmetini bir hak ve ödev olarak öngörebi-
lir.
75
Ancak kadınların Anayasa hükmü gereği potansiyel olarak bu
suçun faili olması mümkünse de, bu konuyu düzenleyen 1111 sayılı
ülkelerde yaptıkları askerlik hizmetlerini belgelemek kaydıyla belirli şartlarda
Türkiye’de mükellefiyetlerini yerine getirmiş sayılmaktadırlar (Çelik, s.15-23).
72
Mahmut Koca / İlhan Üzülmez, Türk Ceza Kanunu (Genel Hükümler), 6.Baskı,
Ankara 2013, s.120-121.
73
Artuk/ Gökçen/Yenidünya, s. 312.
74
Işıklar, s.110.
75
Işıklar, s.110.