Dergi 128

102

Askerî Ceza Hukukunda Yoklama Kaçağı, Bakaya, Saklı Suçu (ASCK m.63)

yükümlülüğünün bazı şartlarda tamamen yerine getirilmiş sayılaca-

ğına ilişkin suçun konusu olan askerlikten yükümlülüğünden muaf

tutulma nedenleri düzenlenmiştir. Yine 1111 sayılı Kanuna 31/10/2016

tarihli KanunHükmünde Kararname (KHK) ile eklenen Geçici 54’ncü

madde hükmü ile bir muafiyet nedeni daha eklenmiştir. Bu muafiyet

nedenlerinin varlığı halinde artık fail açısından askerlik yükümlülüğü

ortadan kalkacağından, işlenemez bir suç söz konusu olacaktır. Ka-

naatimizce muafiyet nedenleri ile biraz sonra incelenecek olan ‘kabul

edilebilir özür(mazeret)’ kavramı da birbiri ile karıştırılmamalıdır.

metini yerine getirmekte iken ölen, akıbeti meçhul kalan, hakkında gaiplik kararı

alınan veya maluliyet aylığı bağlanmasını gerektirecek biçimde malul olanların;

a) Baba ve annesinin müşterek olarak talep ettiği veya baba ya da annesinden biri

ölmüş ise sağ olanın talep ettiği kardeşlerinden biri, istekli olmadıkça silâh altına

alınmaz veya silâh altında ise terhis edilir, b) Baba ve annenin müştereken anla-

şamadıkları veya her ikisinin de ölmüş olması durumunda; öncelikle silâh altında

olan kardeşi var ise istekli olması halinde terhis edilir, silâh altında olan kardeşi

yok ise veya silâh altında olan kardeşi terhis olmak istemez ise askerlik hizmet

sırası gelen ilk kardeş istekli olmadıkça silâh altına alınmaz. Askerlik hizmetini

yerine getirmekte iken 12.4.1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu

kapsamında hayatını kaybeden yükümlülerin kendilerinden olma erkek çocukları

ile aynı anne ve babadan olan kardeşlerinin tamamı, istekli olmadıkça silâh altına

alınmaz ve silâh altındakiler istekleri halinde terhis edilir. Bu bent hükümleri se-

ferberlik ve savaş halinde uygulanmaz (f.9). Barışta, sıkıyönetim, olağanüstü hal

veya seferberlik hallerinde veya savaşta, askerliğini henüz yapmadan, Genelkur-

may Başkanlığının göstereceği lüzum üzerine Bakanlar Kurulunun gerekli gördü-

ğü sahalarda özel olarak görevlendirilen gönüllüler, Bakanlar Kurulu Kararında

belirtilen şartlara uydukları takdirde askerlik hizmetinden muaf tutulur’ (f.11).

Harp okulları, Gülhane Askerî Tıp Akademisi ve astsubay meslek yüksekokulları

veya Türk Silâhlı Kuvvetleri adına okudukları üniversite, fakülte veya yükseko-

kullardan ilişiği kesilenlerin, bu okullarda ay olarak okudukları sürenin üçte biri

muvazzaflık hizmetinden sayılır. Bu yükümlüler mutlaka temel askerlik eğitimi-

ne tâbi tutulur. Ancak, harp okullarında geçen sürenin muvazzaf askerlik hizmet

süresini karşılaması halinde, bunlar, temel askerlik eğitimine tâbi tutulmadan ye-

değe geçirilirler (f.13)’.

1111 sayılı Kanun’un Ek Geçici 54’ncü maddesi şöyledir: ‘15 Temmuz 2016 tari-

hinde gerçekleştirilen darbe teşebbüsü ve terör eylemi ile bu eylemin devamı ni-

teliğindeki eylemlere, görevi olmadığı halde mukavemet ederken şehit olanların

kendinden olma erkek çocukları ile aynı anne ve babadan kardeşlerinin tamamı

hakkında, 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (9) numaralı bendinin (b) alt bendi-

nin ikinci paragrafında düzenlenen hükümler uygulanır. Bu maddenin uygulan-

masına ilişkin usul ve esaslar Millî Savunma Bakanlığınca belirlenir’

1111 sayılı Askerlik Kanunu’nun yukarıda açıklanan muafiyet nedenleri dışında,

‘Birden Fazla Tabiiyete Sahip Olanlarla’ ilgili olarak 1 Haziran 1992 tarih ve 21245

sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 3802 Sayılı Kanun’un 1’nci

maddesi ile Bakanlar Kurulu’nun 05 Temmuz 1993 gün ve 93-4613 sayılı kararın-

da, askerlik yükümlülüğünden muaf sayılmayı gerektirecek bir takım muafiyet

nedenleri düzenlenmiştir. Örneğin, birden fazla tabiyetli yükümlülerin yabancı