Dergi 128

100

Askerî Ceza Hukukunda Yoklama Kaçağı, Bakaya, Saklı Suçu (ASCK m.63)

V. YOKLAMA KAÇAĞI, BAKAYA, İHTİYAT ERBAŞ/ER

BAKAYASI, GEÇ İLTİHAK BAKAYASI SUÇU

A. GENEL OLARAK

AsCK m.63/1 (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde yer alan suç konusu ey-

lemleri işleyen suç failleri sırasıyla yoklama kaçağı, bakaya, ihtiyat er-

baş/er bakayası ve geç iltihak bakayası şeklinde tanımlanmaktadır. Bu

eylemler yukarıda açıklandığı üzere kanaatimizce aynı hukuki men-

faati koruyan tek bir suçun aynı madde altında toplanmış birbirinden

farklı işleniş şekilleridir. Bu suçun seferberlik halinde işlenmesi ise

AsCK m.63/2’de düzenlenen nitelikli halidir. Şimdi suçun unsurları

incelenecektir.

B. KORUNAN HUKUKİ MENFAAT

Korunan hukuki menfaat, suçun işlenmesiyle ihlal edilen değer-

dir.

Daha önce açıklandığı üzere, Anayasa gereği, her Türk vatan-

daşının hakkı ve ödevi olarak düzenlenen vatan hizmeti (1982 Ana-

yasası m.72

)

, Türk vatandaşı erkekler bakımından askerlik hizmetinin

mecburi bir yükümlülük olarak yerine getirilmesi suretiyle tamam-

lanmaktadır (1111 SK. m.1)

. Kanaatimizce AsCK m.63’te yer alan dü-

zenleme ile Anayasa ve kanunlarla koruma altına alınan ve bu kanun-

larda yazılı olduğu şekillerde yerine getirilmesi zorunlu olan vatan

hizmetinin, askerlik çağına giren erkek Türk vatandaşları tarafından

emsali yükümlülerle birlikte tam ve zamanında yerine getirilmesinin

sağlanmasıdır. Zira askerlik y

ükümlünün

barış zamanında kabul edi-

lebilir özrü dışında zorunlu olan bu yükümlülüğe aykırı hareketleri,

devletin milli savunma ya da milli güvenlik gibi hayati öneme haiz

hizmetlerinde aksamalara neden olabilecektir. Ancak kanun koyucu

6217 sayılı Kanun’la yaptığı değişiklikle, seferberlik ve savaş zamanı

dışında, failin ilk eylemini kabahat seviyesinde bir haksızlık olarak

kabul etmişken, ikinci eylemini hukuken suçla korunmaya değer ola-

rak öngörmüştür.

Yine AsCK uygulamasında AsCK m.63 dışında, askerlik yüküm-

lülüğünün tam ve zamanında yerine getirilmesini sağlamak maksa-

dıyla, AsCK m.63’le aynı Fasıl başlığı altında düzenlenen firar ve izin

Özgenç, s.467.