119 / 545
118
Askerî Ceza Hukukunda Yoklama Kaçağı, Bakaya, Saklı Suçu (ASCK m.63)
c. 1111 sayılı Kanun’un 26’ncı Maddesi
1111 sayılı Kanun m.26/1’de
100
bir takım mazeret nedenlerine yer
verilmektedir. Bu nedenler; ‘
Yükümlünün yoklamada bulunamayacak dere-
cede hastalığının olması’, ‘yükümlünün yoklamada bulunamayacak derecede
arızasının olması, ‘yükümlünün yoklamada sırasında hapiste bulunması, ‘yü-
kümlünün yoklamada tutuklu olması’ ‘yükümlünün yoklama sırasında orta
veya yüksek
öğrenimde öğrenci olması’ şeklinde özetlenebilir
101
.
ayrılmaları bağlı bulundukları Komutanlığın iznine tabidir. İzin almaksızın görevi
terk edenler 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun 66 ncı maddesine
göre cezalandırılırlar. Milli hayatın ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin muhtaç olduğu
resmi ve özel, yerli ve Türkiye’deki yabancı kurumların kamu hizmeti faaliyetle-
rine devam edebilmeleri için bu gibi kurumların kilit yerlerinde çalışan yedeklik
çağındaki yükümlülerden Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilk ihtiyacı dışında kalan bir
kısım yedek subay ve yedek Askerî memurlar olağanüstü durumun, seferberlik ve
savaş hallerinin devamında aşağıdaki esaslar dâhilinde ve geçici olarak barıştaki
görev ve hizmet kadrolarında bırakılabilirler: a) Olağanüstü durumun, seferberlik
ve savaş hallerinin devamında her erteleme işlemi en çok iki aya kadar hüküm ifa-
de eder. Bu sürenin içinde veya sonunda Genelkurmay Başkanlığının göstereceği
lüzum üzerine Milli Savunma Bakanlığının teklifi ile Bakanlar Kurulunca, Türkiye
Büyük Millet Meclisi üyeleri hariç, diğer ertelemeler kısıtlanabilir veya kaldırıla-
bilir. b) Olağanüstü durumun, seferberlik ve savaş hallerinin devamında bilimsel
araştırma, geliştirme ve uygulama çalışmalarının yürütülmesi için hizmetlerine
ihtiyaç duyulan yedek subay ve yedek Askerî memurların ertelenmeleri (a) fık-
rasında gösterilen usul ile kaldırılabilir. c) Her hangi bir yedek subayın ve yedek
Askerî memurun ertelenebilmesi için o kimsenin olağanüstü durumun, seferberlik
ve savaş hallerinin başlangıç tarihinden itibaren en az üç aydan beri kilit mevkiin-
de çalışmaya devam etmiş olması şarttır. Ancak, savaş halinin devamında doğacak
erteleme ihtiyaçlarında bu şart aranmayabilir. d) Yedek subay ve yedek Askerî
memurluk hizmet kadrolarından hangilerinin kilit mevkii olarak ertelenme yeri
sayılacağı ve erteleme ile ilgili işlerin yürütülme şekilleri Genelkurmay Başkan-
lığının göstereceği lüzum üzerine Milli Savunma Bakanlığınca teklif edilecek ve
Bakanlar Kurulunca hazırlanacak bir yönetmelikle tespit edilir’.
100
1111 sayılı Kanunun 26’ncı maddesinin 22.5.2012 tarihinde 6318 sayılı Kanunla de-
ğişik 1’nci fıkrasında bir takım mazeret nedenlerine yer verilmiştir. Fıkra hükmü
şöyledir: ‘Çağrılan kişiler, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası bulunan kimliğini
ve öğrenim durumlarını gösterir belgeler ile birlikte yurt içinde askerlik şubelerin-
de, yabancı ülkelerde ise bulundukları yerin elçilik veya konsolosluklarında bizzat
bulunmaya mecburdurlar. Bizzat bulunamayacak derecede hastalık veya engelli
olanlarla, hükümlü, tutuklu veya lise veya yükseköğrenimde olup henüz okullarını
bitirmemiş olanlar hastalıkları veya engellilikleri hakkında usulüne uygun rapor
veya okumakta oldukları okuldan verilmiş veya elçilik veya konsolosluklardan
onaylı öğrenim durumlarını gösterir belge göndermeye ve hükümlülük veya
tutuk-
luluklarının nedenini bildirmeye, askerlik şubeleri ve elçilik veya konsolosluklar da
bu husustan haber verilmiş olsun olmasın ihtiyar meclis ve heyetlerinden ve sair
kişilerden ve ilgili kurumlardan yapılacak işlemleri sormaya ve askerliklerini bu
sorgu neticesine ve muayenelerine göre kararlaştırmaya mecburdurlar’.
101
Bu konuda ayrıntılı açıklamalar için bkz.Çelik, s.36-39.