117 / 545
116
Askerî Ceza Hukukunda Yoklama Kaçağı, Bakaya, Saklı Suçu (ASCK m.63)
nedenleri;
‘
Sağlık sebebi (1111 SK. m.35/ A, B)
96
,
Tutuklu ve Hükümlülük
(1111 SK. m.39, 35/B); Öğrencilik (1111 SK. m.35/C); Kardeş Tehiri (1111
SK. m.35/D); Yurt dışında oturma veya çalışma (1111 SK. m.35/G); Sporcu-
luk (1111 SK. m.35/E)
’ gibi nedenlere dayanmaktadır. Yine 1111 sayılı
Kanun’un 36’ncı maddesine göre, lise veya dengi okul mezunlarının
delere tabi olanların sevkleri tehir edilmez. Ancak, 86 ncı veya 89 uncu maddeye
tabi olan yükümlülerden, sevk tehir işlemine neden olan görev, staj, yüksek lisans,
ihtisas veya doktora öğrenimi ile sporcuların erteleme kapsamındaki kulüpleri
ile sözleşme başlangıç tarihleri, yoklama kaçağı veya bakaya kaldıkları tarihten
önce olanların sevk tehiri işlemi yapılabilir. Askere celp ve sevki tehir edilenler,
tehir müddetinin bitiminden önce sevk tehirine sebep olan çalışmalarını veya öğ-
renimlerini bıraktıklarında veya sözleşmesi feshedilen, hak mahrumiyeti cezası
verilen, erteleme kapsamında bulunmayan liglerdeki takımların kadrolarına ge-
çen sporcuların durumu, tehir teklifini yapan makamlar tarafından, iki ay içinde
Milli Savunma Bakanlığına bildirilir. Bu yükümlülerin sevk tehir işlemleri, Milli
Savunma Bakanlığınca iptal edilir. Sevk tehirinin iptalini gerektiren durumun
zamanında Milli Savunma Bakanlığına bildirilmemesi, teklif yapan makamların
ve hakkında sevk tehiri teklifinde bulunulanların sorumluluğunu ortadan kaldır-
maz. Sevk tehiri şartlarını taşımadığı, bilgi veya belgeleri gerçeği yansıtmadığı
halde askere sevkinin tehir edildiği tespit edilenlerin askerlik işlemleri, sevk tehiri
işlemi yapılmadan önceki durumları, sevk tehiri şartlarını kaybettiği tespit edilen-
lerin ise, sevk tehiri şartlarını kaybettikleri tarihteki durumları dikkate alınarak
yürütülür. Askerlik işlemlerinin yürütülmesine ilişkin görevlerini veya sorumlu-
luklarını zamanında yerine getirmediği tespit edilenler hakkında (…)(1) 93 üncü
veya 100 üncü maddeler gereği gerekli kovuşturmalar başlatılır, ancak bu durum
yapılacak olan diğer adli işlemlere engel teşkil etmez. Sevk tehiri işlemlerinin yü-
rütülmesine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir. F) Yükseköğrenim me-
zunlarından mesleklerine ait staj ve ihtisaslarını ikmal ettikten sonra, yurt içinde
veya yurt dışında, çalıştıkları bilim dallarına dünya ölçüsünde bir yenilik veya
ilerleme getiren orijinal araştırmalarda bulundukları, çalıştıkları ilim müessese-
lerince tevsik ve talep edilenlerin askere celp ve sevkleri, Milli Savunma Bakan-
lığınca 36 yaşını dolduruncaya kadar geri bırakılabilir. G) Oturma veya çalışma
iznine sahip olarak işçi, işveren veya bir meslek ya da sanat mensubu sıfatı ile
yabancı ülkelerde bulunan yükümlüler, durumlarını ispata yarayan belgeler ile
bağlı bulundukları Türk konsolosluklarına başvurmaları hâlinde, bunların (…)(1)
yoklama, celp ve sevk gibi her türlü askerlik işlemleri, Millî Savunma Bakanlığı
tarafından belirlenecek usûl ve esaslara uygun olarak 38 yaşını tamamladıkları
yılın sonuna kadar ertelenebilir. Erteleme şartlarına haiz olmadıkları anlaşılanlar
veya erteleme sebebi ortadan kalkanlarla kendi istekleriyle erteleme hakkından
vazgeçenlerin ertelemeleri iptal edilerek, askere sevkleri sağlanır’.
96
Nitekim Askerî Yargıtay; ‘Suçun işlenmeye başladığı 21.3.1999 tarihinden bir gün
sonra alınmış olan raporda yazılı rahatsızlığın raporun verildiği tarihten önce
de sanıkta mevcut olduğu herhangi bir delil ile ispatlanabilir ise, bu durum ma-
zeret olarak kabul edilebil(ir) (olduğuna)’
(As.Yar.DK., 20.01.2000, 2000/27-23
E-K., As.Yar. Der., S.14, Y.2002, s.65-66); ‘Sanığın, sevkini yaptırmak için en geç
21.1.1999 günü mesai bitimine kadar sevk evrakını alması gerekirken almayıp,
22.1.1999 günü istirahat raporu almış olması, raporu aldıktan sonra veya istira-
hat bitiminde şubeye uğramaması nedeniyle bakaya suçu(nun) oluştuğ(una)’ (As.
Yar.DK., 25.05.2000, 2001/111-110 E-K., As.Yar. Der., S.14, Y.2002, s.71-72).