347 / 545
346
Ticari Kredilerde Temerrüt Faizi Oranının Sözleşme Eliyle Bankaların İnisiyatifine ...
Sonuç
Bankaların genel kredi sözleşmeleri eliyle temerrüt faizini tek ta-
raflı belirleme hakkına sahip olmaları TBK md 27 ve md 25 hüküm-
lerine aykırıdır. Ne bankacılık faaliyetinin özellikleri ne sözleşmeyle
bağlılık bu aykırılığı ortadan kaldırmaktadır. Keza bankaların sektörel
bir uygulama olarak genel kredi sözleşmelerine aynı yönde hükümler
koyduğu bir ortamda kredi alanın böyle bir sözleşme imzalamasının
sözleşme özgürlüğü ile bağdaştığı söylenemez.
Bilakis temerrüt faizi oranının belirlenmesini münhasıran alacak-
lı bankaya bırakan sözleşme hükümleri TBK md 27’de yer alan birden
çok nedenle kesin hükümsüzdür. Kanımızca bu nedenler içinde kamu
düzenine aykırılık ön plana çıkmaktadır. Kamu düzeninin pozitif hu-
kuk kurallarının doğrudan ve açık bir biçimde ortaya koyduğu emre-
dici hükümler dışında, başta Anayasa olmak üzere yine pozitif hukuk-
ta kaynağını bulan ancak açık düzenlemelere konu olmamış hukuksal
değerleri kapsamaktadır. Bankaların genel kredi sözleşmeleri eliyle,
kamu gücü ayrıcalığına sahip kılınan devletin dahi sahip olmadığı bir
hakka sahip olmasının kamu düzenine aykırılık oluşturmaktadır.
Bu tip sözleşme hükümleri aynı zamanda genel işlem şartı niteliği
taşımakta, TBK md 25 gereği tabi tutulmaları gereken içerik denetimi
sonucunda temerrüt faizinin belirlenmesi hakkının alacaklı bankaya
bırakılması, hak ve yükümlülük dağılımının dürüstlük kuralına uy-
gun bir biçimde yapılmadığını göstermektedir. Bu durumda sorunun
çözümünde ister TBKmd 27 ister md 25 uygulansın, varılması gereken
sonuç her iki maddede de öngörüldüğü üzere temerrüt faizi oranını
münhasıran alacaklının inisiyatifine bırakan sözleşme hükümlerinin
kesin hükümsüz olduklarıdır.
Kaynakça
Akyol Şener, Banka Sözleşmeleri (Ord. Prof. Kemalettin Birsel’e Armağan), İstanbul
2001
Altop, Atilla, “Seminer: Borçlar Kanununa Getirilen Yenilikler”,
İzmir Barosu Dergisi,
Y. 2012, S. 2
Arsebük Esat, Borçlar Hukuku, 3. Baskı, Ankara 1950
Atamer Yeşim, Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi, 2. Baskı, Beta, İstanbul 2001
Atamer Yeşim, Tacirlerin Genel İşlem Şartlarına Karşı Korunması Yolları, İTO yay.,
İstanbul 2001